انواع اختلالات شخصیتی

اختلالات شخصیتی یکی از پیچیده ترین و درعین حال رایج ترین موضوعات در حوزه روان شناسی بالینی هستند. این اختلالات نه تنها بر رفتار فرد تأثیر می گذارند، بلکه می توانند روابط عاطفی، شغلی و اجتماعی او را نیز تحت تأثیر قرار دهند. بسیاری از افراد سال ها با الگوهای رفتاری ناسازگار زندگی می کنند بدون آن که بدانند این رفتارها ریشه در یک اختلال مشخص دارند. شناخت دقیق انواع اختلالات شخصیتی به افراد کمک می کند بتوانند بهتر با چالش های خود روبه رو شوند و در صورت نیاز از متخصصان کمک حرفه ای بگیرند.

درک این اختلالات فقط برای افراد مبتلا ضروری نیست. خانواده ها، دوستان و حتی همکاران نیز با شناخت علائم می توانند رفتار مناسب تری نشان دهند و نقش حمایتی مؤثری داشته باشند. همین آگاهی باعث می شود بسیاری از سوءبرداشت ها و قضاوت های اشتباه کاهش پیدا کند و افراد به جای سرزنش، به سمت کمک و درمان حرکت کنند.

در این مقاله تلاش شده است مجموعه ای دقیق، علمی و درعین حال کاربردی ارائه شود تا مخاطب بتواند با دانش روشن تری درباره تشخیص و درمان تصمیم بگیرد. در پایان مقاله نیز بخشی درباره مراجعه به «کلینیک زندگی شاد» در مشهد آورده شده تا اگر خواننده نشانه هایی از این اختلالات را در خود یا عزیزانش مشاهده کرد، مسیر درستی برای اقدام داشته باشد.

اختلالات شخصیتی چیست؟

شناخت اختلالات شخصیتی نیازمند درک درست مفهوم «شخصیت» است. شخصیت مجموعه ای از الگوهای پایدار فکری، هیجانی و رفتاری است که در طول زمان و در موقعیت های مختلف خود را نشان می دهد. زمانی که این الگوها انعطاف پذیری لازم را نداشته باشند و باعث مشکلات جدی در زندگی فرد شوند، احتمال وجود اختلال شخصیتی مطرح می شود.

اختلال شخصیت به معنای داشتن ویژگی های خاص یا عجیب نیست؛ بلکه یعنی این الگوهای فردی آن قدر سخت و غیرمنعطف شده اند که توانایی او در برقراری رابطه، تصمیم گیری یا کنترل هیجان ها را مختل کرده اند. برای مثال، یک فرد ممکن است همیشه به دیگران بی اعتماد باشد و این بی اعتمادی باعث شود روابط نزدیکش یکی پس از دیگری از بین برود. در چنین حالتی دیگر نمی توان آن را یک «ویژگی» ساده دانست.

تفاوت مهمی بین «ویژگی» و «اختلال» وجود دارد. همه افراد ممکن است گاهی بی ثبات، حساس، بدبین یا وابسته باشند. اما در اختلال شخصیت، این رفتارها دائمی و الگوی غالب زندگی فرد هستند. همچنین افراد معمولاً در برابر تغییر مقاومت نشان می دهند و نمی توانند علت مشکلات را در رفتارهای خود پیدا کنند.

بیشتر بخوانید : علائم افسردگی در زنان متاهل

چرا شناخت انواع اختلالات شخصیتی ضروری است؟

شناخت صحیح این اختلالات فقط یک موضوع علمی نیست، بلکه یک نیاز عملی و روزمره است. بسیاری از تعارض های خانوادگی، شکست های عاطفی، از دست دادن شغل یا ناتوانی در برقراری ارتباط مؤثر، ریشه در الگوهای شخصیتی ناسالم دارد. اگر فرد یا خانواده از این الگوها آگاه باشند، می توانند بسیار دقیق تر و منطقی تر با چالش مواجه شوند.

یک تشخیص اشتباه می تواند به طور جدی مسیر درمان را منحرف کند. برای مثال، فردی که دچار اختلال شخصیت مرزی است، ممکن است سال ها با تشخیص نادرست افسردگی درمان شود، بدون آن که مشکل اصلی اش برطرف گردد. همچنین بسیاری از افراد با تصور این که «شخصیت من همین است» سال ها با درد و فشار زندگی می کنند در حالی که درمان های مؤثر و تخصصی برای تغییر الگوهای ناسازگار وجود دارد.

این آگاهی به عزیزان افراد نیز کمک می کند از سرزنش یا فشار بیهوده دور شوند و یاد بگیرند چگونه در کنار فرد مبتلا رفتار حمایتی، اما واقع بینانه داشته باشند. بنابراین شناخت انواع اختلالات شخصیتی پایه ای ضروری برای مدیریت روابط، سلامت روان و بهبود کیفیت زندگی است.

 

دسته بندی علمی انواع اختلالات شخصیتی

در روان شناسی بالینی، اختلالات شخصیتی بر اساس رفتارها و الگوهای مشترک، به سه گروه اصلی تقسیم می شوند. این دسته بندی که در منابع معتبر جهانی مانند DSM-5 استفاده می شود، به متخصصان کمک می کند الگوها را بهتر تشخیص دهند و مسیر درمان را دقیق تر طراحی کنند.

هر گروه ویژگی هایی دارد که اختلالات درون آن گروه از همان الگوها پیروی می کنند. گروه A رفتارهای عجیب و غیرمعمول را نشان می دهد، گروه B بیشتر شامل رفتارهای نمایشی، تکانشی و هیجانی است و گروه C به اضطراب، کنترل و اجتناب مرتبط می شود. این طبقه بندی باعث می شود فرد بهتر درک کند رفتارها از چه منطقی پیروی می کنند و چرا در دسته مشخصی قرار گرفته اند.

در ادامه، هر سه گروه با جزئیات کامل بررسی می شوند تا خواننده بتواند با شناخت دقیق تر، تشخیص منطقی تری از الگوهای رفتاری خود یا اطرافیان داشته باشد.

 

گروه A – اختلالات شخصیتی عجیب و غیرمعمول

گروه A شامل اختلالاتی است که در آن ها سبک تفکر و رفتار فرد برای اطرافیان عجیب، نامعمول یا متفاوت به نظر می رسد. افراد این گروه معمولاً منزوی، کم تعامل یا غیرقابل پیش بینی شناخته می شوند. در بسیاری از موارد، این افراد تمایلی به برقراری رابطه نزدیک ندارند یا احساس می کنند دیگران قابل اعتماد نیستند.

این گروه شامل سه اختلال شخصیت پارانوئید، اسکیزویید و اسکیزوتایپال است که هرکدام ویژگی های خاص خود را دارند اما در نهایت زیر چتر «رفتار عجیب و متفاوت» قرار می گیرند.

اختلال شخصیت پارانوئید (Paranoid Personality Disorder)

اختلال شخصیت پارانوئید با بی اعتمادی شدید و دائمی به دیگران شناخته می شود. فرد مبتلا دائماً در حال تفسیر منفی رفتارهای اطرافیان است و احتمال زیادی می دهد که دیگران قصد سوءاستفاده یا فریب او را دارند. این بی اعتمادی فقط یک تردید ساده نیست؛ بلکه الگوی ثابت زندگی فرد است.

علائم رایج شامل حساسیت بیش از اندازه به انتقاد، نسبت دادن نیت های بد به دیگران، تمایل به تفسیر خصمانه رفتارها و دشواری در بخشیدن یا فراموش کردن اشتباهات است. این افراد معمولاً در گفت وگوهای ساده نیز دنبال نشانه هایی از تهدید می گردند.

این اختلال تفاوت مهمی با پارانویا در بیماری هایی مانند اسکیزوفرنیا دارد. در اختلال شخصیت پارانوئید، فرد دچار توهم یا تجربه های روان پریشانه نیست؛ بلکه برداشت های اشتباه او ریشه در الگوهای شخصیتی دارد. در روابط خانوادگی، این اختلال باعث سوءتفاهم های متعدد، تنش و فاصله عاطفی می شود.

اختلال شخصیت اسکیزویید (Schizoid Personality Disorder)

اختلال شخصیت اسکیزویید معمولاً با بی علاقگی به روابط اجتماعی و تمایل به انزوا شناخته می شود. فرد مبتلا اغلب ترجیح می دهد تنها باشد و کمتر ارتباط عاطفی برقرار می کند. این رفتارها معمولاً از سر ناراحتی یا اضطراب نیست؛ فرد به طور واقعی علاقه ای به ارتباط نزدیک ندارد.

علائم شامل فاصله زیاد در روابط، نداشتن تمایل به دوستی عمیق، واکنش هیجانی کم، و علاقه به فعالیت های انفرادی است. بسیاری از افراد اسکیزویید در محیط های کاری که نیاز به ارتباط محدود دارد بهتر عمل می کنند.

تفاوت این اختلال با افسردگی در این است که فرد افسرده معمولاً از تنهایی ناراحت است و آرزوی ارتباط بیشتر دارد، اما فرد اسکیزویید این وضعیت را یک سبک زندگی طبیعی و حتی راحت می داند. با این حال، این اختلال می تواند مانع رشد حرفه ای یا عاطفی فرد شود.

اختلال شخصیت اسکیزوتایپال (Schizotypal Personality Disorder)

در اختلال شخصیت اسکیزوتایپال، فرد علاوه بر رفتارهای عجیب، تفکر متفاوت و گاه جادوباورانه نیز دارد. افراد مبتلا ممکن است به نشانه ها یا اتفاقات روزمره معنای خاص و غیرمنطقی بدهند یا باور داشته باشند برخی توانایی های ویژه دارند.

علائم شامل گفتار غیرمعمول، ظاهر متفاوت، تفکر جادویی، برداشت های اشتباه از واقعیت و اضطراب شدید در روابط اجتماعی است. این افراد ممکن است تصور کنند برخی اتفاقات مستقیماً با آن ها در ارتباط است، بدون این که دچار توهم روان پریشانه باشند.

تفاوت مهم با اسکیزوفرنیا در این است که فرد اسکیزوتایپال هنوز در دنیای واقعی زندگی می کند و کنترل نسبی بر رفتار خود دارد، هرچند دیدگاه هایش عجیب یا غیرمنطقی به نظر برسد. این اختلال معمولاً باعث انزوای اجتماعی، سردرگمی در روابط و کاهش عملکرد روزمره می شود.

 

گروه B – اختلالات شخصیتی نمایشی، تکانشی و احساسی

گروه B یکی از شناخته شده ترین دسته های اختلالات شخصیتی است. افراد این گروه معمولاً هیجانی، غیرقابل پیش بینی، تکانشی یا به شدت حساس به روابط عاطفی هستند. رفتارهای آن ها می تواند شدید، نمایشی یا گاه دردسرساز باشد. این اختلالات تأثیر زیادی بر روابط عاطفی و خانوادگی دارند و معمولاً باعث ایجاد نوسانات شدید در تعامل های اجتماعی می شوند.

این گروه شامل چهار اختلال شخصیت ضد اجتماعی، مرزی، خودشیفته و نمایشی است که هرکدام ویژگی ها و الگوهای رفتاری مشخصی دارند. شناخت دقیق این اختلالات به درک بهتر رفتارهای شدید و گاه غیرقابل پیش بینی افراد کمک می کند.

اختلال شخصیت ضد اجتماعی (Antisocial Personality Disorder)

اختلال شخصیت ضد اجتماعی با بی توجهی به حقوق دیگران، ناتوانی در رعایت قوانین و رفتارهای فریبکارانه شناخته می شود. فرد مبتلا معمولاً تکانشی و بی مسئولیت است و رفتارهایش می تواند برای خودش و اطرافیان خطرساز باشد.

علائم اصلی شامل دروغ گویی مکرر، بی توجهی به قوانین، ناتوانی در برنامه ریزی، بی مسئولیتی در روابط یا شغل، رفتارهای پرخطر و نبود احساس گناه نسبت به اشتباهات است. این افراد ممکن است توانایی ظاهری در جذاب بودن و جلب اعتماد دیگران داشته باشند، اما رفتارشان معمولاً بدون همدلی و فاقد مسئولیت پذیری است.

این اختلال با بزهکاری فرق دارد. هر فرد قانون شکن یا خطاکار لزوماً مبتلا به این اختلال نیست. اما در اختلال شخصیت ضد اجتماعی، الگوهای بی توجهی به قوانین و حقوق دیگران یک سبک ثابت زندگی است. روابط خانوادگی این افراد غالباً پرتنش و غیرقابل اعتماد است.

اختلال شخصیت مرزی (Borderline Personality Disorder)

اختلال شخصیت مرزی یکی از پیچیده ترین اختلالات در گروه B است. افراد مبتلا به این اختلال نوسانات شدید هیجانی دارند و احساساتشان از یک لحظه به لحظه دیگر تغییر می کند. روابط آن ها معمولاً بین «عاشقانه افراطی» و «تنفر ناگهانی» در نوسان است.

علائم رایج شامل بی ثباتی عاطفی، ترس شدید از ترک شدن، رفتارهای تکانشی، خشم ناگهانی، احساس پوچی، و تغییر سریع تصویر ذهنی از خود است. این افراد ممکن است در یک لحظه احساس کنند رابطه شان باکسی فوق العاده است و چند ساعت بعد همان فرد را دشمن ببینند.

اختلال مرزی اغلب با اختلال دوقطبی اشتباه گرفته می شود، اما تفاوت مهم اینجاست که در مرزی، نوسانات هیجانی لحظه ای و پیوسته است؛ نه دوره ای. این اختلال معمولاً روابط عاطفی را به شدت دشوار می کند و نیازمند درمان تخصصی، به خصوص DBT، است.

اختلال شخصیت خودشیفته (Narcissistic Personality Disorder)

اختلال شخصیت خودشیفته با نیاز شدید به تحسین، احساس اهمیت فوق العاده و عدم همدلی نسبت به دیگران شناخته می شود. فرد مبتلا ممکن است خود را بسیار خاص یا برتر از دیگران بداند و انتظار داشته باشد همیشه مورد احترام و توجه قرار گیرد.

علائم شامل حساسیت شدید به انتقاد، احساس استحقاق، میل به جلب تحسین، بزرگنمایی توانایی ها و استفاده از دیگران برای رسیدن به اهداف است. این افراد ممکن است در ظاهر اعتمادبه نفس بالا داشته باشند، اما در واقع عزت نفس آن ها شکننده و وابسته به تایید دیگران است.

تفاوت مهم با اعتمادبه نفس سالم این است که فرد خودشیفته نیازمند توجه دائمی است و معمولاً به نیازهای دیگران توجهی ندارد. روابط این افراد اغلب یک طرفه و همراه با توقعات زیاد است.

اختلال شخصیت نمایشی (Histrionic Personality Disorder)

اختلال شخصیت نمایشی با رفتارهای اغراق شده، توجه طلبی شدید و تمایل به قرارگرفتن در مرکز توجه شناخته می شود. این افراد اغلب هیجان های شدیدی تجربه می کنند، اما احساساتشان سطحی و ناپایدار است.

علائم شامل صحبت کردن هیجان زده، استفاده از ظاهر برای جلب توجه، واکنش های عاطفی اغراق آمیز و نیاز به تایید مکرر است. در روابط عاطفی، این افراد ممکن است رفتارهایی داشته باشند که ناخودآگاه باعث سوءتفاهم شود.

این اختلال می تواند باعث مشکلات جدی در روابط شود زیرا فرد به سختی می تواند رابطه ای پایدار و عمیق ایجاد کند.

 

گروه C – اختلالات شخصیتی اضطرابی و اجتنابی

افراد گروه C معمولاً اضطراب بالا، ترس از ردشدن و تمایل به کنترل یا اجتناب دارند. این اختلالات به ظاهر «آرام» هستند اما می توانند به شدت زندگی فرد را مختل کنند. این افراد بیشترین احتمال مراجعه به روان شناس را دارند، چون اضطراب و فشار روانی نسبت به گروه A یا B زودتر آن ها را به درمان می کشاند.

اختلال شخصیت اجتنابی (Avoidant Personality Disorder)

اختلال شخصیت اجتنابی با ترس شدید از قضاوت شدن و احساس ناکافی بودن شناخته می شود. افراد مبتلا معمولاً می خواهند با دیگران ارتباط داشته باشند، اما ترس از تحقیر باعث می شود از موقعیت های اجتماعی دوری کنند.

علائم شامل حساسیت بالا به انتقاد، ترس از شکست، اجتناب از موقعیت های جدید، و نداشتن اعتمادبه نفس اجتماعی است. این افراد برخلاف افراد منزوی گروه A، از تنهایی رنج می برند اما جرئت ارتباط ندارند.

مقایسه با کمرویی مهم است. کمرویی یک ویژگی طبیعی است اما اجتنابی یک اختلال کامل است که عملکرد فرد را مختل می کند.

اختلال شخصیت وابسته (Dependent Personality Disorder)

اختلال شخصیت وابسته با نیاز شدید به حمایت و تایید دیگران مشخص می شود. فرد احساس می کند نمی تواند بدون کمک دیگران تصمیم بگیرد و معمولاً از تنها شدن می ترسد.

علائم شامل نیاز مداوم به تایید، difficulty در تصمیم گیری، ترس از جدایی، و تمایل به تسلیم شدن در روابط است. این افراد اغلب در روابط عاطفی دچار مشکلات می شوند چون برای حفظ رابطه ممکن است از نیازهای خود چشم پوشی کنند.

این اختلال عملکرد عادی فرد را مختل می کند و می تواند او را در معرض روابط ناسالم قرار دهد.

اختلال شخصیت وسواسی جبری (Obsessive-Compulsive Personality Disorder)

اختلال شخصیت وسواسی جبری با کمال گرایی افراطی، کنترل بالا و نیاز به نظم شدید شناخته می شود. این اختلال بسیار با OCD اشتباه گرفته می شود اما تفاوت مهمی دارد: در OCPD نظم طلبی و کنترل گری یک سبک شخصیتی پایدار است، نه یک وسواس ذهنی مزاحم.

علائم شامل تمرکز زیاد روی جزئیات، سخت گیری، نیاز به انجام کار «کاملاً درست»، و ناتوانی در تفویض کار است. این افراد معمولاً در کاری که نیازمند دقت بالا باشد موفق اند، اما روابطشان ممکن است به دلیل سخت گیری زیاد آسیب ببیند.

علائم کلی که ممکن است نشان دهنده وجود اختلال شخصیتی باشد

اگرچه هر اختلال ویژگی های مخصوص خود را دارد، اما برخی الگوها بین تمام آن ها مشترک است. این الگوها هشدار می دهند که رفتار فرد یک ویژگی ساده نیست و احتمالاً نیاز به بررسی تخصصی دارد.

نشانه های مهم شامل الگوهای تکرارشونده در روابط، ناتوانی در مدیریت هیجان ها، واکنش های شدید در موقعیت های عادی، مشکل در اعتماد یا تصمیم گیری، و احساس رضایت پایین از زندگی است. خانواده ها معمولاً زودتر از خود فرد متوجه این الگوها می شوند.

این نشانه ها باید جدی گرفته شوند. نادیده گرفتن آن ها فقط مشکل را پیچیده تر می کند.

بیشتر بخوانید : تاثیر فضای مجازی بر سلامت روان

روش های علمی تشخیص اختلالات شخصیتی

تشخیص این اختلالات فراتر از یک گفت وگوی ساده است و نیاز به مصاحبه بالینی، آزمون های روان شناختی معتبر و بررسی سوابق رفتاری دارد. روان شناس متخصص از ابزارهای استاندارد استفاده می کند تا الگوهای شخصیتی را به درستی شناسایی کند.

آزمون هایی مانند MMPI-2، MCMI و مصاحبه ساختاریافته برای اختلالات شخصیت (SCID-II) از رایج ترین ابزارهای تشخیص هستند. این فرآیند باید با دقت و توسط متخصص انجام شود زیرا تشخیص اشتباه می تواند اثرات درمانی منفی داشته باشد.

خودتشخیصی اغلب گمراه کننده است و باعث اضطراب یا برداشت اشتباه می شود. بهترین راه دریافت تشخیص حرفه ای و معتبر است.

 

روش های درمان اختلالات شخصیتی

اختلالات شخصیتی قابل درمان هستند، اما نیازمند زمان، تعهد و استفاده از روش های علمی اند. درمان معمولاً بلندمدت است زیرا الگوهای شخصیتی سال ها شکل گرفته اند و تغییر آن ها یک فرآیند تدریجی است.

روان درمانی اصلی ترین روش درمان است و بسته به نوع اختلال، از رویکردهای مختلف استفاده می شود. در برخی موارد دارودرمانی برای کنترل علائم همراه مانند اضطراب یا افسردگی به کار می رود.

درمان نیاز به پیگیری منظم دارد و قطع کردن آن قبل از تکمیل، می تواند روند پیشرفت را مختل کند.

درمان شناختی رفتاری (CBT)

CBT کمک می کند افکار و رفتارهای ناسازگار شناسایی و اصلاح شوند. این رویکرد برای بسیاری از اختلالات گروه C و برخی اختلالات گروه B مؤثر است.

دیالکتیکال بیهیویرال تراپی (DBT)

DBT بهترین درمان برای اختلال شخصیت مرزی است. این رویکرد مهارت های مدیریت هیجان، کنترل تکانه و روابط سالم را آموزش می دهد.

طرحواره درمانی

طرحواره درمانی روشی عمیق و ریشه ای برای درمان الگوهای شخصیتی بلندمدت است. این درمان برای اکثر اختلالات شخصیتی موثر است.

خانواده درمانی

خانواده نقش مهمی در مدیریت و بهبود اختلالات شخصیتی دارد. آموزش خانواده می تواند بسیاری از تنش ها و سوءتفاهم ها را کاهش دهد.

 

چگونه خانواده و اطرافیان می توانند کمک کنند؟

خانواده ها می توانند نقشی مهم در روند درمان داشته باشند. حمایت بدون سرزنش، یادگیری نحوه مواجهه با رفتارهای مشکل زا و پرهیز از واکنش های هیجانی به فرد مبتلا کمک بزرگی است.

رفتارهایی مانند گوش دادن بدون قضاوت، تقویت رفتارهای سالم و تشویق فرد به ادامه درمان از اقدامات مهم در حمایت از اوست.

 

چه زمانی باید به متخصص مراجعه کرد؟

اگر رفتارهای فرد باعث مشکلات مداوم در روابط، کار، تصمیم گیری یا کنترل هیجان ها شده باشد، زمان مراجعه به متخصص است. زمانی که فرد یا خانواده احساس کنند الگوهای رفتاری دیگر قابل مدیریت نیستند، تشخیص تخصصی ضروری می شود.

 

انتخاب بهترین مرکز برای درمان اختلالات شخصیتی

انتخاب مرکز درمان معتبر بسیار مهم است. یک کلینیک حرفه ای باید روان شناسان متخصص در حوزه اختلالات شخصیت، روش های درمانی استاندارد، جلسات منظم و برنامه درمانی منسجم ارائه دهد. تجربه، تخصص و پیگیری روند درمان از مهم ترین عوامل انتخاب است.

 

معرفی کلینیک زندگی شاد مشهد

کلینیک زندگی شاد در مشهد یکی از مراکز تخصصی ارائه خدمات تشخیص و درمان اختلالات شخصیتی و درمان افسردگی و اضطراب است. این مرکز با تیمی حرفه ای، استفاده از آزمون های استاندارد و رویکردهای درمانی علمی، به مراجعان کمک می کند الگوهای ناسازگار را اصلاح کرده و کیفیت زندگی خود را به طور قابل توجهی ارتقا دهند.

افرادی که علائم اختلال شخصیت را در خود یا عزیزانشان مشاهده می کنند، می توانند با اطمینان به این مرکز مراجعه کنند و روند درمان را تحت نظر متخصصان آغاز کنند.

 

جمع بندی

اختلالات شخصیتی مجموعه ای از الگوهای رفتاری و فکری هستند که اگر به موقع شناخته نشوند، می توانند عملکرد فرد را در بسیاری از جنبه های زندگی مختل کنند. شناخت این اختلالات، تشخیص علمی و درمان اصولی می تواند مسیر زندگی فرد را دگرگون کند.

اگر شما یا عزیزانتان نشانه هایی از این اختلالات را تجربه می کنید و نسبت به آن نگران هستید، مراجعه به یک مرکز تخصصی بهترین و عاقلانه ترین انتخاب است. کلینیک زندگی شاد مشهد با تیم حرفه ای و رویکرد درمانی علمی، می تواند همراه مطمئن شما در مسیر بهبود باشد.

 

سوالات متداول درمورد انواع اختلالات شخصیتی

1. از کجا بفهمم اختلال شخصیتی دارم یا فقط ویژگی های شخصیتی معمولی؟
   اختلال شخصیتی زمانی مطرح است که الگوهای رفتاری فرد در طولانی مدت باعث اختلال جدی در روابط، کار، یا احساسات او شوند. اگر این ویژگی ها ثابت، شدید و دردسرساز باشند، لازم است ارزیابی تخصصی انجام شود.
2. آیا اختلالات شخصیتی درمان می شوند؟
   کاملاً قابل مدیریت اند، اما درمان آنها زمان بر است. درمان معمولاً شامل روان درمانی بلندمدت، تنظیم مهارت های رفتاری و گاهی دارودرمانی برای علائم همراه است. هرچه شروع درمان زودتر باشد، نتیجه بهتر است.
3. آیا اختلالات شخصیتی ارثی هستند؟
   ژنتیک نقش دارد اما قطعی نیست. ترکیب ژنتیک، محیط خانواده، تجربه های کودکی و شیوه های مقابله ای فرد همگی در شکل گیری آن اثر می گذارند. هیچ فردی محکوم به ابتلا نیست.
4. آیا خود فرد متوجه اختلال شخصیتی خود می شود؟
   بسته به نوع اختلال متفاوت است. برخی افراد (مثل اختلال خودشیفته یا پارانوئید) معمولاً آگاهی پایینی دارند و رفتارهای خود را طبیعی می دانند، اما برخی دیگر (مثل مرزی یا وابسته) اغلب از مشکلات خود رنج می برند و آگاهی بیشتری دارند.
5. چه زمانی باید به روانشناس یا کلینیک مراجعه کرد؟
   زمانی که رفتارهای خود یا عزیزتان روابط، کار، تحصیل یا آرامش شخصی را مختل می کند. همچنین اگر رفتارهای پرخطر، تحریک پذیری شدید یا نوسان شدید خلق دیده شود، مراجعه فوری توصیه می شود. در مشهد هم می توانند به کلینیک زندگی شاد مراجعه کنند.