عوامل مهم و موثر در تربیت کودک

عوامل موثر در تعلیم و تربیت کودک  از اهمیت ویژه ای برخوردارند تاثیر ی که عواملی مانند محیط و وراثت در امر تربیت کودک دارند تا حدود زیادی دارای قابلیت کنترل و مدیریت هستند و والدین می توانند با کسب آگاهی و شناخت از تاثیرات این عوامل آنها را در مسیر درست هدایت کنند.

چه کسانی در تربیت کودک نقش دارند؟

پدر و مادر

در قدم اول پدر و مادر نقش بسیار پررنگی در تربیت کودک دارند. در این میان نقش مادر در تربیت فرزند کلیدی تر است؛ زیرا کودکان تا حدود سن 7 سالگی تقریبا فقط با خانواده خود در ارتباط هستند.

خواهر و برادر

همانطور که گفتیم خانواده مهمترین نهاد تربیتی است. در قدم دوم خواهر و برادر در تربیت یک فرد می توانند موثر باشند. اگر دقت بکنید متوجه خواهید شد که بچه های کوچک سعی می کنند از خواهر و برادر خود تقلید کنند.

مدرسه

در 7 سالگی که بچه ها به سن مدرسه میروند، به یک دفعه ارتباطات گسترده تری را تجربه می کنند. این ارتباط بیشتر با همسن های خودشان است. نکته مهم این است که بچه ها از یکدیگر بسیار تاثیر می پذیرند.

روش تربیت فرزند در خانواده های مختلف متفاوت است؛ این موضوع می تواند تربیت فرزند شما را تحت تاثیر قرار دهد.

سایر محیط های اجتماعی

بازی کودکان محله، فامیل، اقوام، آشنایان و… . همگی می توانند در تربیت فرزند شما موثر باشند. بنابراین می توان فهمید که هرجایی که کودک شما رفت و آمد دارد، می تواند در تربیت او موثر باشد.

از این موضوع می توان فهمید که علاوه بر نگرانی درباره محیط خانه برای تربیت فرزند، باید حواستان به دوستان و اطرافیان فرزندتان هم باشد؛ زیرا در روش تربیت فرزند شما بسیار تاثیرگذار هستند.

روش تربیت کودک

بر اساس سال ها تحقیق در علوم اعصاب و روان شناسی، چند روش تربیت فرزند وجود دارد که به شما کمک می کند، تربیت فرزند خود را موفق در پیش بگیرید که در ادامه آنها را شرح داده ایم.

1– باغبان باشید نه نجار

نجار ها چوب را به شکل دلخواه خود تراش می دهند، اما باغبان ها با پرورش منظره ای حاصلخیز به رشد خود به خود محصولشان کمک می کنند.

به همین ترتیب، والدین می توانند فرزند خود را به شکلی خاص، مثلاً یک نوازنده ویولن، تجسم کنند. یا می توانند محیطی را فراهم کنند که زمینه برای رشد سالم در هر جهتی که کودک می خواهد فراهم باشد.

در واقع مثل یک باغبان خوب، هنگامی که متوجه شدید که چه نوع گیاهی را پرورش می دهید و به عبارتی فرزندتان چه چیزهایی را دوست دارد، آنگاه می توانید “شرایط لازم را تنظیم کنید” تا ریشه دهد و شکوفا شود.

2– با فرزندتان صحبت کنید

یادتان باشد که تربیت کودک از بدو تولد آغاز می شود. زیرا تحقیقات نشان می دهد که حتی زمانی که کودکان فقط چند ماهه هستند و معانی کلمات را درک نمی کنند، مغز آنها همچنان از آن ها استفاده می کند.

این یک زمینه برای یادگیری بعدی ایجاد می کند. بنابراین هر چه تعداد کلمات بیشتری بشنوند، تأثیر آن بیشتر است و درک مطلب بهتری خواهند داشت.

آموزش “کلمات احساسی” (یعنی غم، خوشحالی، ناامیدی) به کودکان بسیار مفید است؛ زیرا هرچه بیشتر بدانند، می توانند انعطاف پذیر تر عمل کنند.

3– سعی کنید مسائل را برای فرزندتان توضیح دهید

وقتی کودک شما دائماً می پرسد “چرا؟” این می تواند خسته کننده باشد. اما وقتی چیزی را برای او توضیح می دهید، چیزی جدید و بدیع برایش خلق کرده اید. همچنین توجه داشته باشید که از پاسخ دادن به سؤالات «چرا» با جملاتی مثل: «چون من گفتم» خودداری کنید.

کودکانی که دلایل رفتاری خاص را درک می کنند، می توانند به طور موثرتری اعمال خود را تنظیم کنند.

اگر تنها چیزی که آنها می دانند این است که «نباید همه کلوچه ها را بخورم، زیرا مادرم این طور به من گفته است، و من به دردسر می افتم»، این استدلال ممکن است زمانی که والدین حضور ندارند کمکی نکند.

بهتر است کودک بفهمد “من نباید همه کلوچه ها را بخورم، زیرا معده درد می گیرم و برادر و خواهرم هم دیگر کلوچه ای برای خوردن ندارند.” این استدلال به کودک شما کمک می کند تا عواقب اعمال خود را درک کند و حس همدلی را در خود تقویت می کند.

4– اتفاقات را توصیف کنید، نه کودک را

وقتی پسرتان به سر دخترتان فریاد می زند، او را «پسر بد» خطاب نکنید. بلکه دقیقا عنوان کنید که «از داد زدن سر خواهرت دست بردار؛ زیرا این کار تو و او را آزار می دهد و باعث می شود که او احساس ناراحتی کند.»

همین قانون برای تمجید نیز صادق است؛ دخترتان را «دختر خوب» خطاب نکنید. در عوض، در مورد اعمال او اظهار نظر کنید که مثلا “تو کار خوبی کردی که برادرت را بخشیدی.”

این نوع جمله بندی به مغز او کمک می کند تا مفاهیم مفیدتری در مورد رفتار خود بسازد.

5– به فرزندان خود کمک کنید تا از شما تقلید کنند

آیا توجه کرده اید که چگونه برخی از کارهایی که به نظر شما کار است (مانند تمیز کردن خانه یا باغبانی و…) می تواند برای کودک بازی باشد؟

کودکان به طور طبیعی با تماشا کردن، بازی کردن و مهمتر از همه با کپی کردن از بزرگسالان یاد می گیرند.

این یک روش کارآمد برای یادگیری کودکان است و به آنها احساس خوبی می دهد. بنابراین یک جارو کوچک یا بیل باغچه یا یک ماشین چمن زنی اسباب بازی به آن ها بدهید و بگذارید در کنار شما باشند.

6– کودکان را در تماس با افراد زیادی قرار دهید

یکی از نکات کلیدی تربیت فرزند، تعیین ارتباطات و تعاملات کودک می باشد.

همواره توصیه می شود که علاوه بر افرادی که ممکن است فرزندان شما به طور معمول با آن ها روبرو شوند، مانند پدربزرگ و مادربزرگ، خاله و عمو، دوستان، بچه های دیگر و… سعی کنید تا آنجا که می توانید آن ها را در تماس با افراد مختلف قرار دهید، به خصوص زمانی که آن ها نوزاد هستند.

طبق تحقیقات، نوزادانی که به طور منظم با گویش ها و زبان‌های مختلف ارتباط برقرار می‌کنند، در یادگیری زبان های دیگر در آینده کمک موفق تر هستند.

پیشنهاد مطالعه: برای اطلاعات بیشتر برای افسردگی و درمان آن اینجا کلیک کنید.

تنبیه بدنی و داد زدن در تربیت کودک چه عوارضی به دنبال دارد؟

برخی از والدین بدون آگاهی داشتن از عواقبی که تنبیه بدنی برای کودکشان خواهد داشت دست به کتک کاری کودک میزنند، کتک زدن علاوه بر آسیب به بدن کودک بر مغز او نیز تاثیر بسیار زیادی دارد و آسیب جدی به آن وارد میکند، بطوری که باعث میشود ماده خاکستری در مغز کودک کمتر شده و رشد مغزی کودک کند شود.

تمامی حرف ها و کلمات ما بر روح و روان کودکان تاثیر میگذارند و مغز و ذهن کودک آنها را ضبط میکند کلمات شرم آور و توهین آمیز و داد زدن هرگز در زندگی شما نظم ایجاد نمیکند و آسیب جدی به روان کودک وارد خواهد کرد؛ برخی والدین همیشه با کودک خود با مهربانی و دوستی صحبت میکنند ولی ممکن است بعضی اوقات به دلایل مختلف بر سر کودک خود فریاد بزنند، همین فریاد زدن و توهین های خیلی کم هم باعث میشود کودک به مرور زمان از خود رفتارهای بد نشان بدهد چه برسد به اینکه هر لحظه و هر روز بخواهد داد و فریاد های والدین را تحمل کند.

سخن پایانی

مسئله تربیت کودک تحت تاثیر مولفه های زیادی قرار دارد و توجه و التزام به تمام جنبه های تربیتی اهمیت بسزایی دارد و والدین باید در تربیت فرزند خود یک جانبه نگر نباشند و با در نظر داشتن همه ی جوانب و رعایت آنها سعی در تربیت یک فرزند با آینده ی درخشان داشته باشند .

سوالات متداول در رابطه با تربیت کودک

تربیت کودک از چه زمانی شروع می شود؟

تربیت کودک از همان بدو تولد شروع می شود؛ اما این تربیت به صورت صحبت کردن نیست، بلکه به صورت تعامل با محیط اطراف است.

تربیت کودک دختر و پسر به یک شکل است؟

خیر؛ به دلیل اینکه ویژگی های یک دختر و پسر با یکدیگر متفاوت است، بنابراین نمی توان گفت که با یک روش تربیتی می توان هر دوی آنها را به خوبی تربیت کرد.

مقاله مشابه:تربیت و فرزند پروری مبتنی بر تئوری انتخاب