اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی بخش دوم

اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی

بخش دوم:

علت شناسی اختلال کمبود توجه بیش فعالی

بیش فعالی یا ADHD خلقی با کاهش بازداری رفتاری، کنترل سخت، یا خویشتن داری؛ تحریک پذیری منفی؛ و/یا جستجوی تازگی زیاد مرتبط است. این ویژگی‌ها می‌توانند برخی از کودکان را برای ADHD آماده کنند، اما منحصر به این اختلال نیستند.

در بخش اول به بررسی ویژگی های این اختلال ،معیارهای تشخیص،سایر اختلالات خاص کمبود توجه،بیش فعالی نامشخص و ویژگی های مرتبط تشخیصی پرداختیم، چنانچه بخش اول این مقاله را مطالعه نکرده اید حتما برای مطالعه بخش اول اینجا کلیک کنید.

محیطی وزن بسیار کم هنگام تولد (کمتر از ۱۵۰۰ گرم) خطر ADHD را دو یا سه برابر می کند، اما اکثر کودکان با وزن کم هنگام تولد دچار ADHD نمی شوند.

اگرچه بین ADHD و سیگار کشیدن در دوران بارداری همبستگی وجود دارد، برخی از این ارتباط نشان دهنده یک خط ژنتیکی مشترک است. برخی از آنها ممکن است مربوط به واکنش به جنبه های رژیم غذایی باشد.

ممکن است سابقه کودک آزاری، بی توجهی، قرار گرفتن در فرزندخوانده های متعدد، قرار گرفتن در معرض نوروتوکسین ها (مانند سرب)، عفونت ها (مانند آنسفالیت)، یا قرار گرفتن در معرض الکل در داخل رحم وجود داشته باشد. قرار گرفتن در معرض سموم محیطی با ADHD آینده مرتبط است، اما مشخص نیست که آیا این ارتباط ها علتی دارند یا خیر.

ژنتیکی و فیزیولوژیکی. ADHD در بستگان جسمی درجه اول افراد مبتلا به ADHD بیشتر است. وراثت ADHD قابل توجه است. در حالی که ژن‌های خاصی با ADHD مرتبط هستند، عوامل علّی نه ضروری هستند و نه کافی.

اختلالات بینایی و شنوایی، ناهنجاری های متابولیک، اختلالات خواب، کمبودهای تغذیه ای و صرع باید به عنوان تأثیرات احتمالی بر علائم ADHD در نظر گرفته شوند. ADHD یا ویژگی‌های فیزیکی خاص مرتبط نیستند، اگرچه میزان ناهنجاری‌های فیزیکی جزئی (مانند افزایش فاصله بین دو اندام، کام بسیار قوس‌دار، گوش‌های کم‌تنظیم) ممکن است نسبتاً بالا باشد.

تعدیل کننده روندها الگوهای تعامل خانوادگی در اوایل دوران کودکی بعید است که باعث ADHD شود، اما می تواند بر روند آن تأثیر بگذارد یا در ایجاد جانبی مشکلات رفتاری نقش داشته باشد.

اپیدمیولوژی اختلال نقص توجه/بیش فعالی

۸-۵ درصد کودکان و نوجوانان از این اختلال رنج می برند. شیوع این اختلال در بزرگسالان ۲.۵ تا ۴ درصد است. میزان آلودگی بین پسران و دختران در نمونه های اپیدمیولوژیک تا بالینی از ۲ تا ۹ برابر متغیر است.

شکل گیری و فرآیند اختلال نقص توجه بیش فعالی

بسیاری از والدین متوجه اولین فعالیت حرکتی بیش از حد کودک در دوران کودکی می شوند، اما تشخیص علائم از رفتار هنجاری بسیار متغیر قبل از ۴ سالگی دشوار است.

ADHD اغلب در سال های دبستان تشخیص داده می شود و بی توجهی برجسته تر و ناتوان کننده تر می شود. این اختلال در اوایل بزرگسالی نسبتاً پایدار است، اما برخی از افراد با ایجاد رفتارهای ضد اجتماعی روند بدتری دارند.

در اکثر افراد مبتلا به ADHD، علائم بیش فعالی در نوجوانی و بزرگسالی کمتر مشخص می شود، اما مشکلات مربوط به بی قراری، بی توجهی، برنامه ریزی ضعیف و تکانشگری همچنان ادامه دارد. درصد قابل توجهی از کودکان مبتلا به ADHD تا بزرگسالی نسبتاً دچار اختلال می شوند.

در سال های پیش دبستانی، تظاهر اصلی بیش فعالی است. بی توجهی در دوران دبستان بیشتر نمایان می شود. در دوران نوجوانی، علائم بیش فعالی (مانند دویدن و بالا و پایین پریدن) کمتر دیده می شود و ممکن است به پرخوری یا احساسات درونی عصبی، بی قراری یا بی حوصلگی محدود شود.

در بزرگسالی، تکانشگری همراه با بی توجهی و بی قراری ممکن است مشکل ساز باقی بماند، حتی اگر بیش فعالی کاهش یافته باشد.

همزیستی اختلالات

در محیط‌های بالینی، همبودی در افرادی که علائم آن‌ها معیارهای ADHD را دارند، رایج است. در کل جمعیت، تقریباً نیمی از کودکان با تظاهرات بالینی مختلط و حدود یک چهارم کودکان با تظاهرات بالینی عمدتاً بی توجهی، ADHD دارند.

اختلال سئوک به طور همزمان در تقریباً یک چهارم کودکان یا نوجوانان با تظاهرات بالینی مختلط بسته به سن و محل بروز می کند. اکثر کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلالات خلقی مخل علائمی دارند که معیارهای ADHD را نیز برآورده می کنند. درصد کمتری از کودکان مبتلا به ADHD علائمی دارند که معیارهای اختلال خلقی مخرب را برآورده می کنند.

اختلال یادگیری خاص در اقلیتی از افراد مبتلا به همراه ADHD رخ می دهد، اما اغلب بیشتر از جمعیت عمومی است. اختلال انفجاری متناوب در اقلیتی از بزرگسالان مبتلا به ADHD رخ می دهد، اما با نرخی بالاتر از جمعیت عمومی.

اگرچه اختلالات مصرف مواد در افراد مبتلا به ADHD در جمعیت عمومی نسبتاً شایع تر است، این اختلالات تنها در تعداد کمی از بزرگسالان مبتلا به ADHD وجود دارد. سایر اختلالاتی که ممکن است با ADHD رخ دهد شامل اختلال وسواس فکری-اجباری، اختلالات تیک و اختلال طیف اوتیسم است.

تشخیص افتراقی اختلال کمبود توجه بیش فعالی

اختلال لجاجت و نافرمانی. افراد مبتلا به اختلال نافرمانی نافرمانی ممکن است در برابر کار یا تکالیفی که نیاز به عملکرد شخصی دارند مقاومت کنند زیرا در برابر درخواست های دیگران مقاومت می کنند.

رفتار آنها با منفی نگری، خصومت و سرپیچی مشخص می شود. این علائم را باید از بیزاری از مدرسه یا کارهای ذهنی دشوار به دلیل مشکل در حفظ تلاش ذهنی مداوم، فراموش کردن دستورالعمل ها و تکانشگری در افراد مبتلا به ADHD متمایز کرد.

این واقعیت که برخی از افراد مبتلا به ADHD ممکن است نگرش های شغلی را نسبت به چنین وظایفی ایجاد کنند و اهمیت آنها را دست کم بگیرند، تشخیص افتراقی را پیچیده می کند.

اختلال انفجاری متناوب. ADHD و اختلال انفجاری متناوب سطوح بالایی از رفتار تکانشی را به اشتراک می گذارند. با این حال، افراد مبتلا به اختلال انفجاری متناوب، پرخاشگری جدی نسبت به دیگران نشان نمی دهند. علاوه بر این، اختلال انفجاری متناوب در دوران کودکی نادر است.

اختلال انفجاری متناوب را می توان با ADHD تشخیص داد.

سایر اختلالات عصبی رشدی. فعالیت حرکتی بیش از حدی که می تواند در ADHD رخ دهد باید از رفتار حرکتی تکراری که مشخصه اختلال حرکتی الگو و برخی از موارد اختلال طیف اوتیسم است، متمایز شود.

در اختلال حرکتی الگو، رفتار حرکتی به طور کلی ثابت و تکراری است (به عنوان مثال، تکان دادن بدن، گاز گرفتن خود)، در حالی که در ADHD، بی قراری و بی قراری معمولاً فراگیر است و با حرکات الگوی تکراری مشخص نمی شود.

در اختلال تورت، تیک های متعدد مکرر را می توان با بی قراری فراگیر ADHD اشتباه گرفت. مشاهده طولانی مدت ممکن است برای تشخیص تشنج از تیک های متعدد ضروری باشد.

اختلال یادگیری خاص کودکان با ناتوانی های یادگیری خاص ممکن است به دلیل ناامیدی، بی تفاوتی یا توانایی محدود، بی توجه به نظر برسند. با این حال، بی توجهی در افراد مبتلا به اختلال یادگیری خاص که ADHD ندارند، خارج از سوابق تحصیلی مخل نیست.

ناتوانی ذهنی (اختلال ذهنی رشدی). علائم ADHD در کودکانی که در محیط های آموزشی مناسب برای توانایی های فکری آنها قرار می گیرند، شایع است. در چنین مواردی، نمرات در طول تکالیف غیر درسی وجود ندارد. تشخیص ADHD نیازمند ناتوانی ذهنی است که بی توجهی یا بیش فعالی فراتر از سن ذهنی است.

اختلال طیف اوتیسم. افراد مبتلا به ADHD و کسانی که با اختلال طیف اوتیسم مرتبط هستند بی توجهی، کناره گیری اجتماعی و رفتاری را نشان می دهند که کنترل آن دشوار است. کناره گیری اجتماعی و طرد همسالان که در افراد مبتلا به ADHD دیده می شود باید از جدایی، انزوا و بی تفاوتی نسبت به علائم ارتباطی چهره و صوتی که در افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم دیده می شود جدا شود.

کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ممکن است به دلیل ناتوانی در تحمل تغییر در روند مورد انتظارشان، عصبانی شوند. در مقابل، کودکان مبتلا به ADHD ممکن است به دلیل تکانشگری یا فرزندپروری ضعیف، در طول انتقال های اصلی بد رفتار کنند یا عصبانی شوند.

اختلال اضطراب ADHD علائم بی توجهی را با اختلالات اضطرابی مشترک است. افراد مبتلا به ADHD بی توجه هستند زیرا جذب محرک های بیرونی، فعالیت های جدید یا مشغول شدن به فعالیت های لذت بخش می شوند. این با بی توجهی ناشی از نگرانی و نشخوار فکری که در اختلالات اضطرابی دیده می شود متفاوت است. بی قراری را می توان در اختلالات اضطرابی مشاهده کرد. اما در ADHD این علامت مربوط به نگرانی و نشخوار فکری نیست.

اختلالات افسردگی این امکان وجود دارد که افراد مبتلا به اختلالات افسردگی ناتوانی در تمرکز نشان دهند. اما تمرکز ضعیف در اختلالات خلقی فقط در دوره افسردگی برجسته می شود.

اختلال دو قطبی. افراد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است بیش فعالی، تمرکز ضعیف و افزایش تکانشگری داشته باشند، اما این ویژگی ها دوره ای هستند و برای چند روز در یک زمان رخ می دهند. در اختلال دوقطبی، افزایش تکانشگری و بی توجهی با خلق و خوی بالا، خود محوری و سایر ویژگی های دوقطبی همراه است.

کودکان مبتلا به ADHD ممکن است تغییرات قابل توجهی را در خلق و خوی خود در طول یک روز نشان دهند. این تنوع با یک دوره شیدایی متفاوت است، که باید ۴ روز یا بیشتر طول بکشد تا از نظر بالینی نشان دهنده اختلال دوقطبی باشد، حتی در کودکان. اختلال دوقطبی در کودکان پیش دبستانی نادر است، حتی زمانی که تحریک پذیری شدید و عصبانیت برجسته است، در حالی که ADHD در میان کودکان و نوجوانانی که عصبانیت و تحریک پذیری بیش از حد از خود نشان می دهند رایج است.

اختلال خلقی مخل. اختلال خلقی مخرب با تحریک پذیری فراگیر و عدم تحمل شکست مشخص می شود، اما تکانشگری و اختلال توجه ویژگی های اصلی نیستند. با این حال، اکثر کودکان و نوجوانان مبتلا به این اختلال علائمی دارند که معیارهای ADHD را نیز دارند که به طور جداگانه تشخیص داده می شود.

اختلالات مصرف مواد اگر اولین تظاهر علائم ADHD پس از شروع سوء مصرف یا مصرف مکرر رخ دهد، افتراق ADHD از اختلالات مصرف مواد می تواند مشکل ساز باشد. شواهد واضح ADHD قبل از سوء مصرف مواد، از منابع خبری یا سوابق قبلی، برای تشخیص افتراقی ضروری است.

اختلالات شخصیت. در نوجوانان و بزرگسالان، ممکن است تشخیص ADHD از اختلال شخصیت مرزی، خودشیفتگی و سایر اختلالات شخصیت دشوار باشد. همه این اختلالات دارای ویژگی های بی سازمانی، اختلال اضطراب اجتماعی، بی نظمی هیجانی و بی نظمی شناختی هستند. با این حال، ADHD با ترس از رها شدن، آسیب رساندن به خود، دوسوگرایی یا سایر ویژگی های اختلال شخصیت مشخص نمی شود.

تمایز رفتار تکانشی، مخرب اجتماعی یا نامناسب از رفتار خودشیفته، پرخاشگرانه یا سلطه جویانه مستلزم مشاهدات بالینی گسترده، مصاحبه منبع یا یک تاریخچه دقیق برای انجام این تشخیص افتراقی است.

اختلالات روان پریشی. اگر علائم بی توجهی و بیش فعالی منحصراً در طول دوره اختلال روانپریشی رخ دهد، ADHD تشخیص داده نمی شود.

علائم ADHD ناشی از دارو علائم بی توجهی، بیش فعالی یا تکانشگری ناشی از مصرف دارو (مانند گشادکننده های برونش، ایزونیازیر، داروهای ضد روان پریشی [که باعث بی قراری می شوند]، داروهای جایگزین تیروئید) به عنوان اختلالات مرتبط با مواد تعریف شده یا نامشخص. یا ناشناخته) شناسایی می شوند.

اختلالات عصبی شناختی. مشخص نیست که اختلال عصبی اصلی اولیه (زوال عقل) و/یا اختلال عصبی شناختی خفیف با ADHD مرتبط باشند، اما ممکن است با ویژگی های بالینی مشابهی وجود داشته باشند. این بیماری ها با شروع دیررس از ADHD متمایز می شوند.

پیامدهای عملکردی اختلال کمبود توجه/بیش فعالی

ADHD با کاهش عملکرد تحصیلی و پیشرفت تحصیلی، طرد اجتماعی، و در بزرگسالان با عملکرد شغلی ضعیف تر، پیشرفت و حضور، احتمال بالاتر بیکاری و تعارضات بین فردی بالا همراه است. احتمال ابتلا به اختلال سلوک در نوجوانی و اختلال مصرف مواد در بزرگسالی، به خصوص اگر اختلال سلوک یا اختلال شخصیت ضداجتماعی ایجاد شده باشد، بسیار بیشتر از همسالان خود بدون ADHD است.

افراد مبتلا به ADHD بیشتر از همسالان خود آسیب می بینند. تصادفات و تخلفات در رانندگان مبتلا به ADHD بیشتر است. افراد مبتلا به ADHD بیشتر در معرض چاقی هستند.

انجام ضعیف یا تغییر وظایفی که مستلزم تلاش مداوم است، اغلب توسط دیگران به عنوان تنبلی، بی مسئولیتی یا عدم همکاری تعبیر می شود. روابط خانوادگی را می توان با اختلاف نظر و تعاملات منفی مشخص کرد.

روابط یا همسالان اغلب با طرد یا نادیده گرفتن همسالان توسط فرد مبتلا به ADHD مختل می شود. افراد مبتلا به ADHD به طور متوسط ​​از تحصیلات کمتر، پیشرفت شغلی ضعیف تر و نمرات IQ بالاتری نسبت به همتایان خود برخوردارند، اگرچه تنوع قابل توجهی در این زمینه ها وجود دارد.

در شکل شدید آن، این اختلال به طور قابل توجهی مخرب است و سازگاری اجتماعی، خانوادگی، تحصیلی/شغلی را تحت تاثیر قرار می دهد.

کمبودهای تحصیلی، مشکلات مربوط به مدرسه و غفلت از همسالان به شدت با علائم برجسته بی توجهی همراه است، در حالی که طرد همسالان و تا حدی آسیب تصادفی به شدت با علائم برجسته بیش فعالی یا تکانشگری مرتبط است. .

درمان اختلال نقص توجه/بیش فعالی

اولین خط درمان این اختلال، درمان دارویی است. داروهای محرک سیستم اعصاب مرکزی بیشترین اثربخشی و عوارض جانبی کمی دارند که در دو نوع کوتاه اثر و طولانی مدت موجود می باشند.

از داروهای درمان این اختلال می توان به متیل فنیدیت (ریتالین) و دکستروآمفتامین (دکسدرین) و ترکیبات نمک آمفتامین اشاره کرد. اینها آگونیست های دوپامین هستند.

متیل فنیدات کوتاه اثر است و اثر آن ۳-۴ ساعت باقی می ماند. در افرادی که از اختلالات تیک نیز رنج می برند، مصرف این دارو منجر به بدتر شدن تیک آنها می شود.

برای کنترل بی خوابی ناشی از مصرف این داروها می توان از دیفن هیدرامین، ترازودون استفاده کرد. برای مدیریت علائم گروه‌های مهارت‌های اجتماعی، آموزش والدین و مداخلات رفتاری در مدرسه و خانه می‌تواند مفید باشد. علاوه بر اینها، ارزیابی و درمان اختلالات یادگیری یا اختلالات روانپزشکی همراه از اهمیت بالایی برخوردار است.

سیر اختلال نقص توجه یا بیش فعالی

روند این اختلال متغیر است. تا ۶۰ درصد علائم تا نوجوانی یا بزرگسالی ادامه خواهند داشت. ۴۰ درصد باقیمانده در دوران بلوغ یا اوایل بزرگسالی بهبود می یابند. در برخی موارد، بیش فعالی به سمت بهبودی پیش می رود، اما مشکلات توجه همچنان ادامه دارد.

بیش فعالی اولین علامت و حواس پرتی آخرین علامتی است که باید بهبود یابد. قبل از ۱۲ سالگی، شانس کمی برای بهبودی وجود دارد زیرا آنها معمولا بین ۱۲ تا ۲۰ سالگی بهبود می یابند. رفتارهای تکانشی و عدم تمرکز از جمله علائم باقی مانده در بزرگسالان است.

در رابطه با اختلال نقص توجه یا بیش فعالی مطلب بسیار است امیدواریم در این دو مقاله پاسخ برخی از سوالات شما در رابطه با این اختلال را داده باشیم.در صورتیکه در رابطه با ADHD یا اختلال بیش فعالی هرگونه سوالی دارید میتوانید از طریق فرم تماس با ما سوالات خود را مطرح نمایید.

روشهای تماس با ما

تیم کلینیک زندگی شاد متشکل از روانپزشکان و روانشناسان خبره با تکنولوژی های مدرن برای درمان بدون دارو  آماده خدمات رسانی به هموطنان عزیز است .

منبع: 

1. ویکی روان
2. راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانشناختی ویرایش ۵, DSM-۵
3. خلاصۀ روان پزشکی کاپلان و سادوک بر اساس DSM-5
4. وبسایت فکر بنیان
5. وبسایت روان رهنما
6. موسسه دانش بنیان نیوشا
7. کتاب اختلال کمبود توجه-بیش فعالی مروری بر علائم و درمان‌های موجود نویسنده : رزیتا داوری آشتیانی‎‌‌

Visits: 51