اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی بخش اول

اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی

بخش اول :

اختلال کمبود توجه بیش فعالی یا اختلال کمبود توجه بیش فعالی (ADHD) یک اختلال روانپزشکی است که کودکان پیش دبستانی، کودکان، نوجوانان و بزرگسالان را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد و با الگوی مداوم کاهش توجه و افزایش تکانشگری و بیش فعالی مشخص می شود.

بر اساس سوابق خانوادگی، ژنوتیپ و مطالعات تصویربرداری عصبی، شواهد واضحی مبنی بر مبنای بیولوژیکی بیش فعالی وجود دارد.

اگرچه چندین ناحیه از مغز و چندین رسانه عصبی (فرستنده های عصبی) در بروز علائم نقش دارند. اما دوپامین همچنان کانون تحقیقات مربوط به علائم بیش فعالی است.

با توجه به مصرف زیاد دوپامین در قشر جلوی مغز و ارتباط متقابل آن با سایر نواحی مغز که در توجه، تصمیم گیری، مهار پاسخ، حافظه فعال و هوشیاری نقش دارند، نقش این ناحیه مطرح شده است.

بیش فعالی حدود ۵ تا ۸ درصد از کودکان در سن مدرسه را تحت تاثیر قرار می دهد و ۶۰ تا ۸۵ درصد از افرادی که این تشخیص را در دوران کودکی دریافت می کنند، معیارهای این اختلال را در نوجوانی دارند و تا ۶۰ درصد از آنها تا بزرگسالی علائم دارند.

کودکان، نوجوانان و بزرگسالان مبتلا به بیش فعالی اغلب در عملکرد تحصیلی و همچنین موقعیت های بین فردی و اجتماعی بدتر می شوند. ADHD اغلب با اختلالات دیگری مانند اختلالات یادگیری، اختلالات اضطرابی، اختلالات خلقی و اختلالات رفتاری خودآزاری همراه است.

 

اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی (ADHD)

این بیماری کودکان و نوجوانان را تحت تاثیر قرار می دهد و می تواند تا بزرگسالی ادامه یابد.

ADHD شایع ترین اختلال روانی در کودکان است. کودکان مبتلا به ADHD ممکن است بیش فعال باشند و نتوانند تکانه های خود را کنترل کنند یا ممکن است در توجه مشکل داشته باشند.

این رفتارها منجر به مشکلاتی در خانه و مدرسه می شود که در پسران بیشتر از دختران است.

از سال های اولیه مدرسه زمانی شروع می شود که متوجه می شویم کودکمان در تمرکز مشکل دارد. بزرگسالان مبتلا به ADHD ممکن است در مدیریت زمان، سازماندهی، تعیین اهداف و کاهش عملکرد در محل کار دچار مشکل شوند. آنها همچنین ممکن است مشکلاتی در روابط، اعتماد به نفس و اعتیاد داشته باشند.

این اختلال با کم توجهی، بیش فعالی و افزایش رفتارهای بدون فکر، بیش از حد انتظار برای سن فرد مشخص می شود.

در گذشته بیش فعالی عامل اصلی اختلال در زندگی افراد به حساب می آمد، اکنون کنترل تکانه عامل مهم تری در اختلال در عملکرد افراد مبتلا است.

از اوایل قرن بیستم، این اختلال با نام های مختلفی شناخته می شود. از آنجایی که این اختلال می تواند از دوران نوزادی شروع شود، نوزادان مبتلا به دلیل حساسیت شدید به تغییرات دما، نور و صدا، تحت تاثیر تغییرات محیطی قرار می گیرند. آنها در گهواره بسیار فعال هستند، کم می خوابند و زیاد گریه می کنند.

 

این اختلال در برخی از کودکانی که شب ها زیاد می خوابند و در ماه های اول زندگی رشد کمی دارند نیز وجود دارد. از ۳ سالگی علائم آشکارتر می شود و به جز در موارد شدید، اغلب این اختلال تا سنین پیش دبستانی تشخیص داده نمی شود.

برخی از ویژگی های کودکان مبتلا این است که در هنگام تست زدن سریع به سراغ سوالات مدرسه می روند اما فقط به چند سوال اول پاسخ می دهند.

اغلب آنها تحریک پذیر و پرخاشگر هستند و با کوچکترین محرکی از دست می دهند.

احساسات آنها متغیر و غیرقابل پیش بینی است. آنها در معرض حوادث مختلفی قرار می گیرند که منجر به آسیب هایی در عرصه های مختلف زندگی آنها می شود.

مشکلات یادگیری و رفتاری از جمله مشکلاتی است که افراد مبتلا در مدرسه با آن مواجه خواهند شد که گاه به دلیل اختلالات ارتباطی و یادگیری یا حواس پرتی و اختلالات توجه است. بی توجهی به جزئیات، سختی در انجام تکالیف و فراموشی در انجام کارهای روزمره از دیگر ویژگی های آنهاست.
هنگامی که نام آنها را صدا می زنند، با تاخیر پاسخ می دهند که باعث می شود والدین آنها به شنوایی فرزندشان شک کنند. رفتار ضد اجتماعی و اعتماد به نفس ضعیف واکنش کارکنان مدرسه یا والدین را به دنبال دارد.
چابکی و بی قراری در کلاس کاملاً نمایان است. در حین بازی سر و صدای زیادی ایجاد می کنند، صبر و حوصله کمی برای ایستادن در صف و نوبت گرفتن دارند، بدون فکر عمل می کنند، وسط حرف دیگران می پرند و قبل از اینکه طرف مقابل حرفش را تمام کند، جواب می دهند.

مطالعه این مطلب به شما پیشنهاد می شود :

نوروفیدبک چیست ؟

 

وجود علائم قبل از ۱۲ سالگی حداقل در دو محیط مختلف و شش علامت یا بیشتر در معیار کمبود توجه یا در معیار بیش فعالی و تکانشگری به مدت ۶ ماه برای تشخیص این اختلال ضروری است.

DSM 5 سن شروع این اختلال را مشخص نمی کند زیرا نگاه کردن به گذشته و تعیین دقیق زمان شروع علائم بسیار دشوار است. علائم بی توجهی عبارتند از:

۱- عدم توجه به جزئیات

۲- عدم توانایی در حفظ توجه در کارهای جدی یا فعالیت های تفریحی

۳- گوش ندادن به صحبت های فردی که با او صحبت می کند

۴- عدم توانایی انجام کار بر اساس آن. به دستورات و به پایان رساندن آن

۵- عدم سازماندهی و نظم و عدم مدیریت زمان

۶- اجتناب از کارهایی که نیاز به تلاش ذهنی زیادی دارد

۷- از دست دادن وسایل ضروری

۸- حواس پرتی سهولت با محرک های مزاحم و بی اهمیت

۹. – فراموش کردن کارهای روزانه

علائم بیش فعالی و تکانشگری نیز شامل این موارد می شود:

۱- حرکت دادن دست و پا هنگام نشستن یا انجام حرکات کوچک و مکرر

۲- زمانی که باید روی صندلی بنشیند صندلی را ترک می کند

۳- از این طرف و از طرف دیگر می پرد. پهلو یا بالا رفتن از وسایل مختلف در موقعیت های نامناسب

۴-بازی با سر و صدای زیاد

۵-همیشه سرزنده بودن و بی قرار بودن و ناتوانی در نشستن طولانی مدت

۶-حرف زدن زیاد

۷-پریدن از وسط

۸- ناتوانی در انتظار نوبت

۹- دخالت در کار دیگران و توقف آن.

ویژگی اصلی اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی (ADHD)

الگوی مداوم بی توجهی و/یا تکانشگری که در عملکرد یا رشد اختلال ایجاد می کند. بی توجهی در ADHD از نظر رفتاری به صورت حواس پرتی، عدم پشتکار، مشکل در تمرکز و بی نظمی ظاهر می شود و به دلیل لجبازی یا عدم درک نیست.

بیش فعالی به فعالیت حرکتی بیش از حد (مانند دویدن کودک) در زمانی که نامناسب است یا تکان خوردن بیش از حد، جهش یا پرحرفی اشاره دارد.

در بزرگسالان، بیش فعالی می تواند به صورت بی قراری شدید یا منحرف کردن دیگران از فعالیت هایشان ظاهر شود. تکانشگری به اعمال عجولانه ای اطلاق می شود که در لحظه بدون فکر قبلی رخ می دهند و احتمالاً به فرد آسیب می رسانند (مانند دویدن در خیابان بدون نگاه کردن)> تکانشگری می تواند تمایل به پاداش های فوری یا ناتوانی در به تعویق انداختن باشد سقوط نشان دهنده لذت یا لذت است.

رفتارهای تکانشی می تواند به صورت اختلال اجتماعی (مانند ایجاد مزاحمت بیش از حد برای دیگران) و/یا اتخاذ تصمیمات مهم بدون در نظر گرفتن پیامدهای بلندمدت (مانند کار بدون اطلاعات کافی) ظاهر شود.

ADHD از دوران کودکی شروع می شود. شرایط لازم برای وجود چندین علامت قبل از ۱۲ سالگی نشان دهنده اهمیت تظاهرات بالینی قابل توجه در دوران کودکی است، در عین حال، به دلیل مشکلات در شناسایی شروع دوران کودکی با عقب‌بینی، سن کمتر در شروع، مشخص نشده است.

یادآوری نشانه های دوران کودکی بزرگسالان قابل اعتماد نیست و جمع آوری اطلاعات جانبی مفید است.

اثرات این اختلال باید در بیش از یک موقعیت (مثلاً در خانه، مدرسه، محل کار) وجود داشته باشد. تأیید علائم قابل توجه در موقعیت های مختلف معمولاً بدون مراجعه به منابع خبری که فرد را در این موقعیت ها دیده اند به طور دقیق انجام نمی شود.

معمولاً علائم بسته به زمینه در یک موقعیت خاص متفاوت است. اگر فرد برای رفتار مناسب پاداش‌های مکرر دریافت می‌کند، تحت نظارت دقیق قرار می‌گیرد، در موقعیت جدیدی قرار می‌گیرد، درگیر فعالیت‌های بسیار جالبی می‌شود، تحریک بیرونی مداوم دارد (مثلاً از طریق صفحه نمایش الکترونیکی)، یا در موقعیت‌های منفرد اگر فناوری در حال تعامل است (مثلاً در مطب بالینی، علائم این اختلال ممکن است کم باشد یا وجود نداشته باشد.

 

معیارهای تشخیص اختلال کمبود توجه بیش فعالی در DSM5

الف – مجموعه ای جامع از رفتارهای بی توجه یا بیش فعال- تکانشی که با عملکرد یا رشد تداخل می کند، که با (۱) یا (۲) مشخص می شود:
۱. بی توجهی: شش علامت (یا بیشتر) زیر حداقل به مدت ۶ ماه باقی می ماند و با سطح رشد همخوانی ندارد و بر فعالیت های اجتماعی و تحصیلی تأثیر منفی می گذارد:

توجه: نشانه ها صرفاً مظهر رفتار نافرمانی، لجاجت، خصومت یا ناتوانی در درک تکالیف یا دستورات نیستند. برای نوجوانان بزرگتر و بزرگسالان (۱۷ سال و بالاتر)، حداقل پنج علامت ضروری است.

•  (اغلب نمی تواند به جزئیات در تکالیف، در محل کار، یا در حین فعالیت های دیگر توجه کند یا از کار غافل می شود، بی دقت است).
• اغلب در حفظ توجه در تکالیف یا فعالیت ها مشکل دارد (مثلاً مشکل در تمرکز در طول سخنرانی های طولانی، مکالمات یا خواندن).
• اغلب به نظر می رسد که وقتی مستقیماً با او صحبت می شود گوش نمی دهد (یعنی به نظر می رسد ذهن در جای دیگری است، حتی در غیاب هرگونه حواس پرتی آشکار).
• اغلب از دستورالعمل ها پیروی نمی کند و نمی تواند تکالیف مدرسه، کارهای معمول یا وظایف را در محل کار انجام دهد (مثلاً تکالیف را شروع می کند اما به سرعت تمرکز خود را از دست می دهد و به راحتی از موضوع منحرف می شود).
• اغلب در سازماندهی کارها و فعالیت ها مشکل دارد (مثلاً به سختی می تواند وظایف پشت سر هم را مدیریت کند؛ به سختی می تواند لوازم و وسایل خود را مرتب نگه دارد؛ کار بی نظم و بی نظم است؛ مدیریت زمان ضعیفی دارد؛ نمی تواند ضرب الاجل ها را رعایت کند).
•  اغلب از انجام کارهایی که مستلزم تلاش ذهنی مداوم هستند (مانند تکالیف درسی یا تکالیف خانه؛ برای نوجوانان و بزرگسالان بزرگتر، تهیه گزارش، پر کردن فرم ها، مرور مقالات طولانی) اجتناب می کند، دوست ندارد یا تمایلی به انجام آنها ندارد.
• اغلب وسایل مورد نیاز برای انجام تکالیف و فعالیت ها (مانند وسایل مدرسه، مداد، کتاب، ابزار، کیف، کلید، دفترچه یادداشت، عینک، تلفن همراه) را گم می کند.
• اغلب به راحتی توسط محرک های نامربوط پرت می شود (در مورد نوجوانان بزرگتر و بزرگسالان، می تواند افکار نامربوط باشد).
• اغلب در فعالیت‌های روزمره فراموش می‌کند (مانند انجام کارها، پیروی از دستورات دیگران؛ برای نوجوانان و بزرگسالان بزرگ‌تر، پاسخ دادن به تلفن، پرداخت قبوض، شرکت در قرار ملاقات).

 

بیش فعالی و تکانشگری: شش علامت (یا بیشتر) زیر حداقل به مدت ۶ ماه باقی می ماند، با سطح رشد ناسازگار است و مستقیماً بر فعالیت های اجتماعی و تحصیلی / شغلی تأثیر می گذارد

توجه: نشانه ها صرفاً مظهر رفتار نافرمانی، لجاجت، خصومت یا ناتوانی در درک تکالیف یا دستورات نیستند. برای نوجوانان بزرگتر و بزرگسالان (۱۷ سال و بالاتر)، حداقل ۵ سال مدرک لازم است.

1.  غالباً دستها و پاها بیقرارند و در آرامش خود تاب میخورند.
2. مکرراً در مواقعی که از او انتظار می‌رود که بنشیند، صندلی خود را ترک می‌کند (مثلاً محل کار خود را در کلاس درس، اداره یا محل کار دیگر یا سایر موقعیت‌هایی که لازم است در محل باقی بماند، ترک می‌کند).
3.  اغلب در موقعیت های نامناسب می دود یا بالا می رود. (توجه: در نوجوانان یا بزرگسالان ممکن است به احساس بی قراری محدود شود).
4. اغلب نمی تواند آرام بازی کند یا به فعالیت های فراغت بپردازد.
5. اغلب «در حال حرکت است»، طوری عمل می‌کند که انگار «موتوری برای حرکت دارد» (مثلاً نمی‌تواند برای مدت طولانی بی‌حرکت بنشیند یا بی‌حرکت بودن ناراحت است، مانند زمانی که در رستوران‌ها یا جلسات حضور دارد؛ دیگران ممکن است احساس کنند که او بی قرار است یا به سختی می توان با او همراه شد).
6. اغلب بیش از حد صحبت می کند.
7. غالباً قبل از کامل شدن سؤال، یک پاسخ را واضح می کند (مثلاً جملات افراد را کامل می کند؛ نمی تواند منتظر نوبت در یک مکالمه باشد).
8. اغلب انتظار برای نوبت برایش سخت است (مثل زمانی که در صف منتظر بمانید).
9. اغلب حرف دیگران را قطع می کند (مثلاً در وسط گفتگوها، بازی ها یا فعالیت ها می پرد؛ ممکن است بدون اجازه از وسایل دیگران استفاده کند؛ در مورد نوجوانان و بزرگسالان، ممکن است کار دیگران را قطع کند).
10. چندین نشانه بی توجهی یا بیش فعالی-تکانشگری قبل از ۱۲ سالگی وجود دارد.
11. چندین نشانه از بی توجهی یا بیش فعالی- تکانشگری در دو یا چند موقعیت وجود دارد (مثلاً در خانه، مدرسه یا محل کار، با دوستان یا اقوام، در فعالیت های دیگر).
12. شواهد واضحی وجود دارد که نشان می دهد علائم با کیفیت عملکرد اجتماعی، تحصیلی یا شغلی تداخل یا کاهش می دهد.
13. علائم دیگر منحصراً در طول دوره اسکیزوفرنی یا اختلال روان پریشی رخ نمی دهند و با اختلال روانشناختی دیگری (مانند اختلال خلقی، اختلال اضطراب، اختلال تجربی، اختلال شخصیت، مسمومیت یا ترک مواد) بهتر توضیح داده نمی شوند.

سایر اختلالات خاص کمبود توجه/بیش فعالی

این دسته برای تظاهراتی اعمال می‌شود که در آن علائم خاص اختلال کمبود توجه/بیش‌فعالی که باعث ناراحتی بالینی قابل توجه یا اختلال در عملکرد اجتماعی، شغلی یا سایر زمینه‌های مهم عملکرد می‌شوند، غالب هستند، اما معیارهای کامل اختلال کمبود توجه/بیش فعالی را برآورده نمی‌کنند. یا هر گونه اختلال در کلاس تشخیصی اختلالات رشد عصبی. مقوله سایر اختلالات نقص توجه/بیش فعالی خاص در موقعیت هایی استفاده می شود که در آن پزشک به دلیل خاصی تصمیم می گیرد که تظاهرات بالینی با معیارهای اختلال نقص توجه-بیش فعالی با هر اختلال عصبی رشدی خاصی مطابقت ندارد. منتقل کردن

این کار با ثبت «سایر اختلالات بارز کمبود توجه/بیش فعالی» و به دنبال آن یک دلیل خاص (مثلاً «با علائم بی توجهی ناکافی») انجام می شود.

اختلال کمبود توجه/بیش فعالی نامشخص

این دسته برای تظاهراتی استفاده می‌شود که در آن علائم خاص اختلال کمبود توجه/بیش فعالی که باعث اختلال بالینی قابل توجه در عملکرد اجتماعی، شغلی یا سایر زمینه‌های مهم عملکرد می‌شوند، غالب هستند، اما معیارهای کامل برآورده نمی‌شوند. اختلال نقص توجه/بیش فعالی یا هر گونه اختلالی با دسته تشخیصی اختلالات عصبی رشدی مطابقت ندارد.

دسته اختلال کمبود توجه/بیش فعالی نامشخص در شرایطی استفاده می شود که در آن پزشک تصمیم می گیرد دلیلی برای عدم رعایت معیارهای اختلال کمبود توجه/بیش فعالی یا یک اختلال عصبی رشدی خاص ذکر کند و در آن اطلاعات کافی وجود ندارد. برای تشخیص دقیق تر

ویژگی های مرتبطی که تشخیص را تأیید می کند

این موارد اغلب رخ میدهد: تاخیر خفیف در رشد زبان، حرکتی یا اجتماعی (مختص ADHD نیست)

صفات مرتبط می تواند شامل تحمل ناامیدی کم، تحریک پذیری یا نوسانات خلقی باشد. حتی در صورت عدم وجود یک اختلال یادگیری خاص، عملکرد تحصیلی یا شغلی اغلب مختل می شود.

رفتار بی توجه با انواع فرآیندهای شناختی اساسی مرتبط است و افراد مبتلا به ADHD ممکن است در تست های توجه، عملکرد اجرایی یا حافظه مشکلاتی نشان دهند، اگرچه این تست ها به اندازه کافی حساس یا خاص نیستند که به عنوان شاخص های تشخیصی عمل کنند. دارند.

در اوایل بزرگسالی، ADHD با افزایش خطر اقدام به خودکشی همراه است، به ویژه زمانی که همراه با اختلالات خلقی، رفتاری یا مصرف مواد باشد.

هیچ نشانگر زیستی تشخیصی برای ADHD وجود ندارد. به عنوان یک گروه، کودکان مبتلا به ADHD امواج آهسته‌تری در تعامل با همسالان، امواج آهسته‌تر در EEG، کاهش اندازه کلی مغز در تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) و احتمالاً تأخیر در برآمدگی‌های قشر خلفی و قدامی نشان می‌دهند، اما این یافته‌ها تشخیصی نیستند.

در موارد ناشناخته که یک علت ژنتیکی شناخته شده وجود دارد (مانند سندرم X شکننده)، وجود ADHD باید تشخیص داده شود.

مسائل تشخیصی مرتبط با فرهنگ

به نظر می رسد تفاوت در شیوع ADHD در مناطق مختلف عمدتاً ناشی از روش های تشخیصی و روش شناختی است.

با این حال، ممکن است تفاوت های فرهنگی در نگرش نسبت به رفتارها یا تفسیرهای کودکان وجود داشته باشد. نرخ تشخیص بالینی در ایالات متحده برای جمعیت لاتین کمتر از جمعیت سفیدپوست است.

ارزیابی علائم توسط منبع خبری می تواند تحت تاثیر گروه فرهنگی کودک و منبع خبری باشد، به این معنی که هنجارهای فرهنگی مناسب در ارزیابی ADHD مرتبط هستند.

مسائل تشخیصی مرتبط با جنسیت در اختلال نقص توجه بیش فعالی

در کل جمعیت، ADHD در پسران بیشتر از دختران است، به طوری که میزان آن در کودکان تقریباً ۱:۲ و در بزرگسالان ۱:۶:۱ است. دختران بیشتر از پسرها صفات بی توجهی را نشان می دهند.

تیم کلینیک زندگی شاد متشکل از روانپزشکان و روانشناسان خبره با تکنولوژی های مدرن و بروز دنیا برای درمان بدون دارو  آماده خدمات رسانی به هموطنان عزیز است .

بخش دوم این مقاله را در اینجا مطالعه کنید.

منبع: 

1. ویکی روان
2. راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانشناختی ویرایش ۵, DSM-۵
3. خلاصۀ روان پزشکی کاپلان و سادوک بر اساس DSM-5
4. وبسایت فکر بنیان
5. وبسایت روان رهنما
6. کتاب اختلال کمبود توجه-بیش فعالی مروری بر علائم و درمان‌های موجود نویسنده : رزیتا داوری آشتیانی‎‌‌

Views: 23