احساس پرخاشگری و عصبانیت، از رفتارهایی است که ممکن است در برخی افراد به شدت بروز کند و در نتیجه، زندگی روزمره آنها و همچنین روابط شخصی و اجتماعی آنها را تحت تاثیر قرار بگیرد. استفاده از دارو برای درمان پرخاشگری به عنوان یکی از راهکارهای اصلی برای کنترل عصبانیت و پرخاشگری مورد استفاده قرار می گیرد. برای درمان پرخاشگری مخصوصا در مواردی که منشاء عصبی دارند؛ پزشک متخصص دارو تجویز می‌کند.
داروهای پرخاشگری بسته به منشا بیماری (افسردگی، اختلال دو قطبی، اسکیزوفرنی، اوتیسم و…) انتخاب می‌شوند. این داروها به 5 گروه اصلی تقسیم بندی می‌شوند، در ادامه پرکاربردترین داروهای پرخاشگری نام برده شده‌اند.
1.ریسپریدون(Risperidone)
ریسپریدون، یکی از داروهای پرکاربرد برای کنترل پرخاشگری به ویژه در کودکان مبتلا به اوتیسم و افراد دارای اختلالات روانپریشی است. این دارو، عموما در ابتدای مراحل درمان با دوزهای پایین شروع شده و در صورت نیاز، پزشک دوز دارو را افزایش می‌دهد. این دارو، هورمون‌های دوپامین و سروتونین را در مغز تعدیل داده و در نهایت تحریک پذیری مغز را کاهش می‌دهد.
عوارض ریسپریدون
1.خواب آلودگی
2.افزایش وزن
3.بی قراری
2.سریترالین (Sertraline)
در صورتی که پرخاشگری منشا اضطراب و افسردگی داشته باشد؛ سریترالین دارو مناسبی است. این دارو با افزایش سروتونین در مغز، خشم و تحریک پذیری را کاهش داده و بیمار آرامش بیشتری را تجربه خواهد کرد.
عوارض سریترالین
1.تهوع
2.بی‌خوابی
3.تغییرات میل جنسی
3.والپروات سدیم (Sodium Valproate)
دارو والپروات سدیم برای افراد دارای اختلال دو قطبی یا دارای رفتارهای تکاشی شدید تجویز می‌شود. این بیماران، خشم بسیاری را از خود بروز می‌دهند که با مصرف این دارو می‌توانند تعادل بیشتری در رفتار خود داشته باشند.
عوارض والپرات سدیم
1.افزایش وزن
2.لرزش دست
3.اختلال در عملکرد کبد
4.آریپیپرازول (Aripiprazole)
دارو آریپیپرازول برای پرخاشگری ناشی از اسکیزوفرنی، دو قطبی و اوتیسم تجویز می‌شود. نقش این دارو باعث تنظیم فعالیت هورمون‌های دوپامین و سروتونین در مغز و در نهایت کاهش پرخاشگری می‌شود.
عوارض آریپیپرازول
1.تهوع
2.سرگیجه
5.گوانفاسین (Guanfacine)
گوانفاسین برای کودکان و نوجوانان دارای بیش فعالی تجویز شده و عموما شب هنگام مصرف می‌شود تا اثربخشی بیشتری داشته باشد.
عوارض گوانفاسین
1.خواب آلودگی
2.افت فشار خون
3.خستگی
بیشتر بدانیم: درمان خشم و پرخاشگری
مطالعه این مطلب به شما پیشنهاد می شود:
قاتل خاموش در کمین مردان
علت پرخاشگری چیست؟
دلایل متعددی برای علت پرخاشگری وجود دارد. در ادامه تعدادی از این دلایل بیان می‌شود.
عوامل روانشناختی
یکی از دلایل اصلی بروز خشم در افراد، مشکلات روانی حل نشده مانند اضطراب و افسردگی است. در واقع خشم مثل نقابی بر روی دردهای عمیق شخص است.
تجربه‌های کودکی
کودکانی که در محیط های پرتنش و پر استرس بزرگ می‌شوند، یاد می‌گییرند که تنها راه دفاع از خود، خشم و پرخاشگری هست. همین موضوع باعث می شود که این افراد همین الگو رفتاری را در بزرگسالی نیز تکرار کنند.
عوامل زیستی و هورمونی
کمخوابی، عدم تعادل هورمون‌ها یا اختلال کارکرد بخش احساسات مغز (لیمبیک) باعث می‌شود که افراد رفتارهای پرخاشگرایانه داشته باشند.
فشارهای اجتماعی و محیطی
وجود شرایط نامساعد محیطی مثل زندگی در کلان شهرها، نبود فرصت های شغلی مطلوب باعث می‌شود فرد احساس ناکافی بودن داشته و رضایتی از زندگی خود نداشته باشد. این عوامل باعث می‌شد تا فرد احساسات خود را به صورت خشم و پرخاشگری بروز بدهد.
روش های درمان پرخاشگری
خشم و پرخاشگری چیزی نیست که به طور کامل از بین برود، چون یک احساس عادی و سالم است، اما وقتی از کنترل خارج می‌شود شکل مخرب به خود می‌گیرد. در نتیجه منجر به بروز انواع مشکلات شخصی می‌شود. روش های درمان پرخاشگری عبارتند از:
تغییر سبک زندگی
برای درمان پرخاشگری، باید علت های اصلی آن را شناسایی کنید. این کار ممکن است به شما کمک کند تا در مورد تجربیاتی که باعث می‌شود احساس پرخاشگری کنید، با کسی صحبت کنید. در بعضی موارد، می توانید یاد بگیرید که چگونه با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی یا شغل خود، از شرایط تحریک کنندهٔ پرخاشگری جلوگیری کنید. همچنین، می‌توانید استراتژی هایی برای کنار آمدن با شرایط ناامیدکننده تدوین کنید. به عنوان مثال، شما می‌توانید یاد بگیرید که چگونه ارتباط برقرار کنید، بدون این که پرخاشگر شوید.
روان‌درمانی
درمانگر شما ممکن است روان درمانی را برای کمک به درمان پرخاشگری توصیه کند. به عنوان مثال، درمان شناختی رفتاری (CBT) میتواند به شما برای درمان پرخاشگری کمک کند. یاد بگیرید چگونه رفتار خود را کنترل کنید. این میتواند به شما در ایجاد مکانیزم‌های مقابله‌ای کمک کند. همچنین میتواند به شما کمک کند تا عواقب عملکرد خود را درک کنید. گفتگو درمانی گزینه دیگری است. این درمان میتواند به شما کمک کند تا علل پرخاشگری خود را درک کنید. همچنین میتواند به شما در کاهش احساسات منفی کمک کند.
دارو
در برخی موارد، پزشک ممکن است از دارو برای درمان پرخاشگری استفاده کند.
بهترین راه کنترل خشم بدون دارو
درمان دارویی دارای عوارض بسیار است. در مواردی لازم است که دارو درمانی تحت نظر دکتر متخصص انجام شود، اما بهترین راه استفاده از روش‌های درمانی کم عارضه مثل نوروتراپی است.
نوروتراپی
نوروتراپی انواع مختلفی دارد که شامل نوروفیدبک، rTMS، tdcs و … می‌شود. هر کدام از این شیوه‌های درمانی بسته به نیاز بیمار به‌کار می‌روند.
درمان پرخاشگری با نوروفیدبک
بجای تلاش برای مدیریت خشم، آموزش نوروفیدبک میتواند به تغییر احساسات خشم کمک کند. با تثبیت و آرام کردن نواحی خاصی از مغز که تنظیم نشده کنترل تکانه افزایش می‌یابد، در حالی که واکنش عاطفی (خشم، تحریک پذیری عصبانیت)، تنش عضلانی و افکار منفی کاهش می‌یابد.
درمان با نوروفیدبک منجر به کاهش پرخاشگری کلامی، رابطه‌ای و جسمانی برای کودکان دچار نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) می‌شود.
درمان پرخاشگری با rTMS
rTMS یا تحریک الکترومغناطیسی مغز روش است که با ارسال سیگنال‌های مغناطیسی مغز را بهبود می‌بخشد. در روش rTMS یک کویل الکترومغناطیسی روی سر بیمار قرار می‌گیرد که با ارسال پالس‌های مغناطیسی به تحریک مغز پرداخته و باعث کاهش علائم می‌شود.
این فرآیند، هیچ گونه درد و عوارضی برای بیمار ایجاد نمی‌کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد تاثیرات ناشی از rTMS بر بیمار غیر قابل برگشت است. به همین دلیل، جز درمان‌های بسیار موثر خشم و پرخاشگری به حساب می آید.
درمان پرخاشگری با TDCS
TDCS یا تحریک الکتریکی مغز روش است که با ایجاد جریان الکتریکی، عملکرد مغز را بهبود می‌بخشد. در روش TDCS الکترود داخل یک پد آغشته به الکترولیت روی سر قرار گرفته و تحریک الکتریکی انجام می‌شود.
مطالعه این مطلب به شما پیشنهاد می شود:
چه زمانی به متخصص اعصاب و روان مراجعه کنیم؟
اسامی دارو برای درمان پرخاشگری
برای کنترل خشم و عصبانیت روان پزشکان به دو روش داروهای گیاهی و شیمیایی برای کنترل خشم تجویز می‌کنند.
داروهایی که خشم را کنترل می‌کنند و تثبیت کننده خلق و خوی هستند و روان پزشکان برای بیماران خود تجویز می‌کنند عبارتند از:لیتیوم، کا بامازپین، والپروات، این داروها مهم‌ترین تثبیت کننده‌های خلق و خو هستند. بعضی از روان پزشکان توصیه می‌کنند که مراجعه کننده با آزمایش دادن از کمبود ویتامین‌هایی که در بدنش وجود دارد، مطلع شود. زیرا کمبود ویتامین‌ها بر خلق و خوی فرد تأثیر می‌گذارد.
کمبود ویتامین های B6 و E و باعث ضعف اعصاب می‌شود و فرد عصبی می‌شود. معمولا برای کودکانی که عصبی هستند داروی SSRIS تجویز می‌کنند که سطح سروتونین مغز را افزایش داده و عوارض کمتری دارد. نوع دیگری از دارو برای کنترل خشم کودکان، بنزو دیازپین‌ها هستند.
همچنین گیاهان دارویی نیز برای کنترل خشم و عصبانیت موثر هستند. بهترین قرص گیاهی، قرص و شربت نوراگل آرامش بخش است و برای کنترل اعصاب مفید است. خوردن دمنوش‌ها هم مؤثر است. دمنوش چای به لیمو، هل، چای گل نسترن، زعفران، بابونه و…… در نهایت امروزه روانشناسان بیشتر از طریق شناختی رفتاری خشم را درمان کرده و سعی می‌کنند که از دارو کمتر استفاده شود.
عوارض استفاده از دارو برای درمان پرخاشگری
درمان پرخاشگری با داروهای مختلف انجام می‌شود که ممکن است عوارض خاصی داشته باشند. برخی از عوارض متداول درمان پرخاشگری عبارتند از:
- سردرد
- گیجی و سرگیجه
- خشکی دهان
- تهوع و استفراغ
- تغییر در سطح قند خون
- افزایش حساسیت به نور
- تاثیر بر کارکرد کبد
همچنین، در صورت استفاده بلند مدت از داروهای پرخاشگری، ممکن است عوارض جانبی جدی‌تری مانند زخم معده و افزایش خطر بروز عفونت‌های دستگاه تنفسی رخ دهد. بنابراین، قبل از شروع هر دارویی برای درمان پرخاشگری، بهتر است با پزشک خود صحبت کنید و در مورد عوارض و مزایای استفاده از هر دارو مشورت کنید.
ایا مصرف مکمل های گیاهی برای درمان پرخاشگری برای همه افراد مناسب است؟
مصرف مکمل های گیاهی برای درمان پرخاشگری ممکن است برای برخی افراد مفید باشد، اما برای همه افراد مناسب نیست. برخی از مکمل های گیاهی ممکن است با داروهایی که شما مصرف می کنید تداخل داشته باشند و عوارض جانبی را افزایش دهند. همچنین، مصرف بعضی از مکمل‌های گیاهی ممکن است برای برخی افراد با حساسیت‌های غذایی مشکل ساز باشد.
بنابراین، بهتر است قبل از شروع هرگونه مکمل گیاهی، با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که مکمل مورد نظر با داروهایی که شما مصرف می‌کنید تداخل ندارد و برای شما مناسب است.
همچنین، باید به این نکته توجه داشت که مصرف مکمل‌های گیاهی به تنهایی برای درمان پرخاشگری کافی نیست و باید با رعایت رژیم غذایی مناسب، کنترل و مدیریت پرخاشگری انجام شود. در نهایت، بهتر است که همیشه با پزشک خود در مورد هرگونه درمان پرخاشگری و مصرف مکمل‌های گیاهی مشورت کنید.
سخن پایانی
در این مطلب در کنار معرفی دارو برای درمان پرخاشگری روش های نوین و بی ضرر دیگری را مانند درمان با نوروتراپی توضیح دادیم که جایگزین خوب و مناسبی برای درمان پرخاشگری می توان باشد
سوالات متداول درباره دارو برای درمان پرخاشگری
1.آیا پرخاشگری شدید نشانه یک اختلال روانی است؟
بله، پرخاشگری مداوم میتواند نشانهای از اختلالاتی مانند دو قطبی، اسکیزوفرنی یا افسردگی باشد.
2. بهترین دارو برای کنترل پرخاشگری در اختلال اوتیسم چیست؟
ریسپریدون یکی از داروهای مؤثر برای کاهش تحریکپذیری در اوتیسم است.
3. آیا داروهای ضد پرخاشگری عوارض طولانی‌مدت دارند؟
بله، در صورت مصرف طولانی ممکن است عوارضی مانند افزایش وزن یا اختلال کبدی ایجاد کنند.
4. درمان نوروفیدبک بهتر است یا دارو؟
نوروفیدبک بدون عوارض جانبی بوده و گزینهای ایمنتر برای کنترل پرخاشگری است.
5. آیا مصرف داروی پرخاشگری برای کودکان ایمن است؟
در صورت تجویز پزشک متخصص و نظارت دقیق، بله ایمن است.
مطالعه این مطلب به شما پیشنهاد می شود
نوروفیدبک چیست و چه کاربردهایی دارد؟
رزرو نوبت
برای مطالعه بیشتر درباره درمان خشم و پرخاشگری در سایت دیگر کلینیک زندگی شاد اینجا کلیک کنید.
یک پاسخ
عالی بود
سپاس از شما