حمله پانیک چیست و چگونه از آن رهایی پیدا کنیم؟

حمله پانیک یا حمله عصبی (Panic attacks) یا وحشت‌زدگی، نوعی حمله‌ی ناگهانی و غیر منطقی همراه با احساس ترس و اضطراب است که باعث ایجاد علائم فیزیکی مثل افزایش ضربان قلب، سریع شدن ریتم تنفس و تعرق می‌شود. برخی افراد به قدری از این حملات می‌ترسند که دچار اختلال وحشت (Panic disorder) که نوعی اختلال اضطراب است می‌شوند.

حمله پانیک چیست؟

حمله پانیک عبارتست از برانگیختگی فیزیولوژیک که ناگهانی یا در پاسخ به رویارویی با یک وضعیت وحشت زا (یا حتی فکر در مورد آن) به وجود می آید. پانیک اتک یکی از بدترین و وحشتناک ترین تجربه هایی است که بشر در طول عمرش می تواند داشته باشد. اولین حمله معمولاً اثراتی دلخراش از قبیل حس تنهایی و اضطراب شدید انتظاری برای وقوع حملات بعدی برای فرد مبتلا به دنبال دارد. گاهی هم حمله پانیک در خواب رخ میدهد که منجر به بیدار شدن ناگهانی فرد از خواب و تجربه وحشت و علائم پانیک میگردد. متاسفانه در برخی موارد حمله عصبی پانیک عود میکند و مکرراً رخ می دهد.

انواع حمله پانیک

دو نوع کلی از اختلال حمله پانیک وجود دارد:

• منتظره؛ حملات هراس مورد انتظار را معمولاً می‌توان پیش‌بینی کرد، چون علتشان را می‌دانید.
• غیرمنتظره؛ حملات پانیک غیرمنتظره بدون دلیل ظاهری رخ می‌دهند. هر کسی ممکن است دچار حمله پانیک شود.

اختلالات هراس انواع مختلفی دارند. از جمله آنها باید به موارد زیر اشاره کنیم:

• اختلال هراس اجتماعی؛ این اضطراب شدید در زمان قرارگرفتن در جمع و موقعیت‌های اجتماعی رخ می‌دهد.
• اختلال هراس شبانه؛ ترس و وحشتی که در خواب رخ می‌دهد، اختلال هراس شبانه است و برخلاف کابوس، این ترس باعث بیدارشدن فرد مبتلا نمی‌شود. او در همان حالت خوابیده، اضطراب و وحشت را تجربه می‌کند.
• اختلال هراس پس از سانحه؛ بعد از تجربه رخداد و حادثه‌ای ناخوشایند، اثرات اضطرابی آن در فرد ادامه پیدا می‌کند.
• اختلال هراس از مرگ؛ به ترس و اضطراب شدیدی گفته می‌شود که یک فرد از مردن دارد.
• اختلال هراس از مکان‌های باز؛ بعضی از افراد از قرارگرفتن در مکا‌ن‌های باز و شلوغ مانند مراکز خرید و بازارها می‌ترسند.

علائم حمله عصبی پانیک

علائم جسمانی که در حمله عصبی ظاهر می شوند عبارتند از:

• بالا رفتن ضربان قلب
• احساس فشار در قفسه سینه یا کوتاه شدن تنفس
• احساس خفگی، تنگی نفس، غش
• تعریق
• لرزش
• کرختی یا گزگز و مورمور در دست و پا یا سایر قسمت‌های بدن
• سر درد، سرگیجه یا احساس سبکی سر
• حالت تهوع یا ناراحتی معده
• احساس گرگرفتگی یا سردی یا گرمی

علت ایجاد اختلال پانیک یا وحشت زدگی چیست؟

عوامل زیست شناختی و جسمانی: بهم خوردن میزان برخی از هورمون‌های بدن باعث می‌شود که اختلال پانیک در بدن فرد ایجاد شود. موقعیت‌هایی چون بارداری، کم کاری یا پرکاری تیروئید، دیابت، بیماری‌های کلیوی و مواردی از این دست می‌توانند در سیستم هورمونی بدن اختلال ایجاد کنند که این اختلالات به حملات عصبی و استرسی منجر خواهند شد.

اثر ژنتیک و ارث در بروز پانیک اتک: از مهم‌ترین علل ایجاد اختلال هراس و ترس می‌توان به عوامل ژنتیکی و ارثی اشاره کرد. اگر شما در خانواده‌ای زندگی می‌کنید که پدر و مادرتان دچار حملات اضطرابی می‌شوند، احتمال اینکه شما نیز رفتاری مانند آن‌ها داشته باشید بسیار بالا است. البته نمی‌توان گفت که این اختلال به ژن خاصی وابسته است، بلکه ترکیب برخی از ژن‌ها می‌تواند چنین مشکلی را به همراه داشته باشد.

تاثیر محیط و اجتماع در اختلال پانیک: یکی از شایع‌ترین علت‌هایی که می‌توان برای ایجاد این اختلال به آن اشاره کرد، محیط و اجتماع است. بسیاری از افراد به دلیل مشکلات خانوادگی، تغییر ناگهانی در محیط زندگی، مرگ عزیزان، زلزله، بیماری و مواردی از این دست دچار حملات عصبی می‌شوند و گاهی‌اوقات این حملات ادامه‌دار خواهند شد، به‌طوری‌که فرد دچار اختلال هراس و ترس می‌شود.

برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که واکنش طبیعی بدن شما در هنگام مبارزه یا فرار، ممکن است با حملات پانیک همراه شود. به عنوان مثال، اگر یک خرس گریزلی به‌دنبال شما بیاید، بدن شما به طور غریزی واکنش نشان می‌دهد. ضربان قلب و تنفس شما با آماده شدن بدن برای مواجهه با شرایط تهدیدکننده زندگی افزایش می‌یابد.

اگرچه بسیاری از این واکنش‌ها در حمله پانیک نیز رخ می‌دهند اما هنوز ناشناخته است که چرا این حمله زمانی رخ می‌دهد که هیچ خطر آشکاری وجود ندارد.

آیا حمله عصبی پانیک خطرناک است؟ عوارض احتمالی اختلال پانیک

در صورت عدم درمان، حملات و اختلال هراس می‌توانند تقریباً بر روی همه زمینه‌های زندگی شما تأثیر بگذارند. عوارض مرتبط با حملات پانیک معمولا عبارتند از:

• ایجاد فوبیاهای خاص، مانند ترس از رانندگی یا ترک خانه
• نیاز به مراقبت‌های پزشکی مکرر برای رفع نگرانی‌های مربوط به سلامتی و سایر شرایط پزشکی
• اجتناب از حضور در موقعیت‌های اجتماعی
• بروز مشکلات در محل کار یا مدرسه
• بروز افسردگی، اختلالات اضطرابی و سایر اختلالات روانی
• افزایش افکار خودکشی یا انجام آن
• سوءمصرف الکل یا سایر مواد مخدر
• مشکلات مالی

در برخی از افراد، اختلال هراس ممکن است با آگورافوبیا همراه شود. در واقع نگران هستند که در صورت بروز حمله پانیک نتوانند فرار کنید یا کمک بگیرند و به‌همین‌دلیل تمایلی به خروج از منزل ندارند.

پانیک در کودکان می‌تواند باعث تاخیر در روند رشد شود. زیرا ترس از حمله ممکن است حضور در مدرسه یا حفظ روابط اجتماعی را دشوار کند.

چطور حمله پانیک را از حمله اضطرابی تشخیص دهیم؟

با اینکه علایم و نشانه های این دو با هم مشابه است ولی در این جا نکاتی را می گوییم که بتوانید این دو تا را از هم تشخیص بدهید.

حملات اضطرابی بدون محرک و راه انداز اتفاق می افتند؛ در حالی که اضطراب واکنش فرد به یک عامل استرس زا یا ترس است که الیته ممکن است اسن عامل استرس زا یا ترس بیرونی و اقعی باشد، یا در ذهن فرد شکل گرفته باشد و صرفا ارزیابی خود فرد از موقعیت باشد.

نشانه های حمله پانیک معمولا شدید و آسیب زننده هستند؛ در حالی که نشانه های اضطراب طی زمان (مثلا چند دقیقه یا ساعت) به تدریج افزایش پیدا می کند.

حملات پانیک معمولا بعد از چند دقیقه فروکش می کند ولی نشانه های اضطراب برای مدت طولانی تری در فرد باقی می مانند.

تشخیص حمله پانیک چگونه است؟

پزشک با مشاهده‌ علائم فرد تشخیص می‌دهد که او به اختلال حمله‌ پانیک یا دیگر بیماری‌ها مانند بیماری قلبی یا تیروئید مبتلا است یا خیر.

برای یک تشخیص دقیق باید این موارد انجام شود:

• معاینه‌ کامل بالینی و فیزیکی
• آزمایش خون برای بررسی عملکرد تیروئید و انجام نوار قلب و الکتروکاردیوگرام (ECG  یا EKG) برای ارزیابی عملکرد قلب

گاهی هنگام مراجعه فرد به مطب پزشک از او خواسته می‌‌شود که پرسشنامه‌ مخصوصی را پر کند و اگر الکل یا هر نوع ماده‌ مخدر دیگری را مصرف می‌کند هم پزشک خود را در جریان بگذارد.

ضوابط تشخیص اختلال پانیک

لزوماً همه‌ افرادی که وحشت‌زدگی را تجربه می‌کنند به اختلال هراس مبتلا نیستند. برای تشخیص اختلال حمله پانیک باید به این عوامل توجه کنید:

• مرتب به حمله‌های هراس غیرمنتظره دچار می‌شوید یا نه.
• از ترس وقوع دوباره حملات پانیک، فرد دچار حمله‌ای جدید می‌شود.
• توجه به زمان و فواصل وقوع حملات مهم است.
• حمله‌ی پانیک در نتیجه مصرف دارو، بیماری یا دیگر مشکلات روانی مانند هراس اجتماعی (social phobia) یا اختلال وسواس فکری یا عملی  (obsessive-compulsive disorder) ایجاد می‌شود یا خیر.

درمان اختلال پانیک

استفاده توام از روش های دارویی و غیر دارویی برای کنترل بیماری مفید تر است لیکن در هر شرایط استفاده از دارو در درمان اختلال پانیک اطمینان بخش تر است.

درمان دارویی

برای درمان دارویی اختلال پانیک از گروههای مختلف دارویی و ترکیب آنان میتوان استفاده کرد. گروههای دارویی مانند آلپرازولام و کلونازپام به علت تاثیر سریع آنها در ابتدای درمان بسیار موثر میباشند ولی باید توجه داشت که پس از کنترل حملات هر چه زودتر و با نظم معین باید بتدریج کم شده و قطع شوند.

گروه داروهای فلوکستین، سیتالوپرام، پاروکستین از داروهای موثر و مفیدی هستند که لازم به مدت طولانی تری ادامه یابند.

درمان های شناختی رفتاری

درمان های غیر دارویی موثر شامل آرام سازی بدن و شناخت درمانی که بر اساس نیاز بیمار میتوان استفاده نمود. هدف از این درمان، نشان دادن اعتقادات غلط بیمار به وی و دادن اطلاعات می باشد.

خانواده درمانی و گروه درمانی

با گروه‌درمانی و خانواده‌ درمانی می‌شود به بیمار و خانواده‌اش کمک کرد که خود را با واقعیت وجود این اختلال در بیمار و مشکلات روانی-اجتماعی ناشی از آن سازگار سازند

ترکیب روان درمانی و دارو درمانی

درمان مبتنی بر دارو درمانی و درمان شناختی_رفتاری در اکثر موارد با موفقیت بیشتری همراه است

برای مطالعه بیشتر درباره درمان با نوروفیدبک اینجا کلیک کنید.

سخن پایانی

واما در آخر توصیه می کنیم که اطلاعات خود را در خصوص اختلال پنیک بالا ببرید تا در صورت نیاز به خود یا یکی از عزیزانتان بتوانید کمک کنید. سعی کنید علائم پنیک و روش های درمان و مقابله با این اختلال را بشناسید و به سایرین نیز اطلاع رسانی کنید.

سوالات متداول درباره حمله پانیک

آیا امکان پیشگیری از حملات پانیک وجود دارد؟

اختلال پانیک اغلب یک بیماری طولانی‌مدت است که روند درمان دشواری دارد. اکثر افراد مبتلا به اختلال هراس از طریق درمان، برخی از علائم خود را تسکین می‌دهند. بنابراین، پیشگیری از بروز علائم بهترین رویکرد است.

مثلا می‌توانید با اجتناب از مصرف الکل و مواد مخدر، علائم خود را کاهش دهید. برنامه درمانی خود را رعایت کنید تا از عود یا تشدید علائم حمله پانیک جلوگیری کنید. فعالیت بدنی منظم داشته باشید زیرا ممکن است به کاهش اضطراب کمک کند. به هر روشی، استرس روزانه خود را مدیریت کنید.

آیا حملات پانیک می‌توانند با مرگ همراه باشند؟

معمولا چنین اتفاقی نمی‌افتد و این بیماری تهدیدی برای زندگی نیست، اما از آنجایی که می‌تواند آزاردهنده باشد، توصیه می‌شود نسبت به تشخیص و درمان آن بی‌توجه نباشید.

برای مطالعه بیشتر اینجا کلیک کنید.

Visits: 31